ਸੰਪਾਦਕੀ

ਚਿੱਟੀ ਦਸਤਾਰ ਅਤੇ ਚਿੱਟੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਵਿਚ ਇਸ ਨੇਕ ਰੂਹ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣਾ ਔਖਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਇਨਸਾਨ ਨੇ ਕਣਕਾਂ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਨਾਲ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਪੇਟ ਭਰਿਆ।

ਕੀ ਪਕਿਸਤਾਨ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਵੱਖਵਾਦੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?

ਸੂਬੇ ਦੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੇ ਕਾਲਜਾਂ 'ਚ ਹਰ ਸਾਲ ਸੀਟਾਂ ਖ਼ਾਲੀ ਰਹਿ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਟੈਕਨੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਤਾਂ ਐੱਮਏ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ।

ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਦਿਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦਿਲ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਅੰਗ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਜੀਵਤ ਰਹਿਣਾ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਹੈ।

ਅਯੁੱਧਿਆ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਸਾਲਸੀ ਦੀ ਮੰਗ ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਲਈ ਹੈਰਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਕਿ ਇਹ ਉਦੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਦ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸੁਣਵਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ-ਇਕ ਮੈਂਬਰ ਹੀ ਅੱਗੇ ਆਇਆ ਹੈ।

ਪਾਕਿ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਾਂਗ ਇਮਰਾਨ ਵੀ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਕਠਪੁਤਲੀ ਹੀ ਹਨ। ਪਾਕਿ ਦੀ ਇਹ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉੱਥੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਕੁਰਸੀ 'ਤੇ ਬੈਠਦਾ ਹੀ ਉਹ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਬੋਲੀ ਬੋਲਦਾ ਹੈ।

ਜਦ ਰੱਸੀ ਟੁੱਟ ਗਈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਹੀ ਸੁੱਟ ਕੇ ਮੋਟਾ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਡੰਡਿਆਂ ਨਾਲ ਉਦੋਂ ਤਕ ਕੁੱਟਦਾ ਰਿਹਾ ਜਦ ਤਕ ਉਹ ਥੱਕ-ਟੁੱਟ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਸਵਾਲ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਹੈ?

ਉਹ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਵੀ ਭੀੜ 'ਤੇ ਭਾਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਮਰ ਕੇ ਵੀ ਜਿਊਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਲਈ ਰਾਹ ਦਸੇਰੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਿਸਾਲਾਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੀ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨੀ ਕੇ. ਕਸਤੂਰੀਰੰਗਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ 'ਚ 9 ਮੈਂਬਰੀ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਤਿਆਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤੀਜੀ ਕੌਮੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਦਾ ਖਰੜਾ ਮਹਿਜ਼ ਅੰਕੜਿਆਂ, ਹਵਾਲਿਆਂ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਰਾਇਸ਼ੁਮਾਰੀ ਤੋਂ ਵਿਹੂਣਾ ਹਵਾ 'ਚ ਲਟਕਦਾ ਸ਼ਬਦੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇਕ ਸ਼ਾਮ ਜਦ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਚਾਲੂ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਇਕ ਤਸਵੀਰ ਨੇ ਮੇਰਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ। ਇਸ ਵਿਚ ਪੰਜਾਹ-ਸੱਠ ਅਵਾਰਾ ਪਸ਼ੂ ਬਿਲਕੁਲ ਸੜਕ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸਨ।

ਜੌਹਨ ਮੇਨਾਰਡ ਕੀਂਸ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਨਾਮੀ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੀ। 1929 'ਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਗ੍ਰੇਟ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਯਾਨੀ ਮਹਾਮੰਦੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਪੈਰਾਡਾਕਸ ਆਫ ਥ੍ਰਿਫਟ ਯਾਨੀ ਕਿਫ਼ਾਇਤ ਦੇ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।

ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅਪਰਾਧ ਦਾ ਗ੍ਰਾਫ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਛੋਟੀ-ਮੋਟੀ ਗੱਲ 'ਤੇ ਹੀ ਬਿਨਾਂ ਵਜ੍ਹਾ ਜਾਨਾਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

ਸਮਾਨ ਨਾਗਰਿਕ ਜ਼ਾਬਤੇ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਾ ਹੋਣ ਸਬੰਧੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੀ ਟਿੱਪਣੀ ਮਗਰੋਂ ਮੁਲਕ ਦਾ ਧਿਆਨ ਇਸ ਪਾਸੇ ਜਾਣਾ ਹੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸੇ ਜ਼ਾਬਤੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਲੇ ਵੀ ਲਮਕਿਆ ਪਿਆ ਹੈ।

ਜੇ ਕਾਂਗਰਸ ਕੋਲ ਆਰਥਿਕ ਸੁਸਤੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੀ ਕੋਈ ਤਰਕੀਬ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ੌਫ਼ਜ਼ਦਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਉਹ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਵਿਸਰਜਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਇਕ ਕਿਸ਼ਤੀ ਡਾਵਾਂਡੋਲ ਹੋ ਕੇ ਪਲਟ ਗਈ। ਸਭ ਨੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਛਾਲਾਂ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਪਰ ਇਕ-ਇਕ ਕਰ ਕੇ ਸਾਰੇ ਡੁੱਬ ਗਏ।

ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਘਟਨਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਚੰਨੀ ਭਾਰ ਤੋਲਣ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਹੁਣ ਸੱਚ-ਝੂਠ ਫੜਨ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ ਸਮਝੇਗਾ?

ਅਜੋਕੀ ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਵੱਲੋਂ ਚੀਨ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਛੇੜੀ ਗਈ 'ਟੈਰਿਫ ਵਾਰ' ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ।

ਤਰਕਸ਼ੀਲਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਅੱਗੇ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਤਾਂ ਰੱਖਣਾ ਹੀ ਪੈਣਾ ਹੈ। ਉਹ ਵਿਆਹ-ਸ਼ਾਦੀਆਂ ਸਮੇਤ ਮਰਨਿਆਂ-ਪਰਨਿਆਂ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਮਾਡਲ ਲੋਕਾਂ ਅੱਗੇ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਉਪਜਾਊ ਜ਼ਮੀਨ ਘੱਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਬਾਦੀ ਤੇ ਅਵਾਰਾ ਡੰਗਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਰੋੜਾਂ ਇਨਸਾਨ ਭੁੱਖਮਰੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹਨ। ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਚਾਰਾ ਕਿਸ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਆਵੇਗਾ?

ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਐੱਸਆਈਟੀ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਚਿਨਮਯਾਨੰਦ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ।