ਖੇਤੀਬਾੜੀ

ਸਾਡੇ ਸੂਬੇ ’ਚ ਰੁੱਖਾਂ ਸਥਿਤੀ ਬੜੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚਿੰਤਾ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਵਣਾਂ ਹੇਠਲਾ ਰਕਬਾ ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਵਾਤਾਵਰਨ,ਜੰਗਲੀ ਤੇ ਪੌਣਪਾਣੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਪਿਛਲੇ ਦਸ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੌ...

ਮੌਸਮ ਬੇਭਰੋਸਗੀ ਦਾ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਮੀਂਹ ਦਾ ਹਰ ਵੇਲੇ ਡਰ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਮੌਸਮ ਬਾਰੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹਿਆ ਕਰੋ ਤੇ ਉਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਹੁਣ ਮੌਸਮ ’ਚ ਤਬਦੀਲੀ ਆ ਗਈ ਹੈ। ਗਰਮੀ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਘੱਟ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਾਤਾਂ ਠੰਢੀਆਂ ਹੋ...

ਧਰਤੀ ਦੀ ਹਿੱਕ ’ਤੇ ਲੀਕਾਂ ਖਿੱਚ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਲਾਈ ਵਰਗੀ ਪੋਲੀ ਕਰਦਾ ਕਿਸਾਨ ਮੁੜ੍ਹਕੇ ਨਾਲ ਨਹਾ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਰੱਬ ਵੀ ਵੇਖ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੁਣਦੇ ਆਏ ਹਾਂ ਕਿ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਅਜਾਈ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਪਰ ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ’ਚ ਇ...

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਵਹਿਣ ਬਾਰੇ ਦੀਦਾਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਅਸੀਂ ਸਿੱਧੇ ਅਤੇ ਸਹੀ ਰਾਹ ’ਤੇ ਹੀ ਹੋਈਏ, ਜੇਕਰ ਬਹਿ ਗਏ ਤਾਂ ਕੁਚਲੇ ਜਾਵਾਂਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕੋਸ਼ ਵਿਚ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਨਿਰੰਤਰ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨਿਭਾਉਣ ਤੋਂ ਸੀ। ਅਸਲ ’ਚ ਦੀਦਾਰ ਸਿ...

ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਖੇਤੀ ’ਚ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਤਜਰਬਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਪੋ੍ਰਫੈਸਰ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਫਾਰਮ ਇਕ ਮਿੰਨੀ ਖੋਜ ਕੇਂਦਰ ਹੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਜਿਹੜਾ ਕੋਈ ਵੀ ਨੇਤਾ, ਮਾਹਿਰ ਜਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਾਹਿਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਉਂ...

ਲੰਪੀ ਸਕਿਨ ਪਸ਼ੂਆਂ ’ਚ ਮਹਾਮਾਰੀ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਇਹ ਗਾਵਾਂ ਤੇ ਮੱਝਾਂ ’ਚ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਚਮੜੀ ਦੀਆਂ ਗੱਠਾਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਆਰਥਰੋਪੋਡ ਵੈਕਟਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੱਛਰ, ਮੱਖੀ, ਚਿੱਚੜ ਆਦਿ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ...

ਸਤੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਮੀਂਹ ਲਗਭਗ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਦਾ ਕਹਿਰ ਘਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੌਸਮ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਾਗ਼ਬਾਨੀ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱੱਦ ਤੱਕ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜ਼ਮੀਨ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱੱਚੋਂ ਨਦੀਨ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਢੁਕਵਾਂ ਸ...

ਵੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਵਿਕਾਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਇੱਥੇ ਮਹਾਮਾਰੀਆਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ। ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਹੁਣ ਪਸ਼ੂਆਂ ’ਚ ਲੰਪੀ ਸਕਿਨ ਨਾਂ ਦੀ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀ ਫੈਲੀ ਹੈ, ਜੋ ਪਸ਼ੂ ਧਨ ਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਸਾਡੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵਿਭਾਗ ...

ਵਿਗਿਆਨਕ ਦਿ੍ਰਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਸ਼ੁੱਧ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਵਾਤਾਵਰਨ ਹੀ ਮਨੁੱਖਾਂ, ਪਸ਼ੂ-ਪੰਛੀਆਂ ਤੇ ਦੂਜੇ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਨਿਰੋਗ ਹੋਣ ਦਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਵਸੀਲਾ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਤੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਸਿਹਤ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਬਣਾਉਣ ’ਚ ਜੁਟ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਖ਼ੂਬ ਤੰਦ...

ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸਫਲ ਖੇਤੀ ਲਈ ਨਰੋਏ ਬੀਜ ਤੇ ਨਰੋਈ ਪਨੀਰੀ ਦਾ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਖੇਤ ’ਚ ਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕੁਝ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਟਮਾਟਰ, ਬੈਂਗਣ, ਮਿਰਚ, ਸ਼ਿਮਲਾ ਮਿਰਚ, ਫੁੱਲ ਗੋਭੀ, ਬੰਦ ਗੋਭੀ, ਪਿਆਜ਼ ਆਦਿ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਨਰਸਰੀ...

ਜਦੋਂ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿੰਨਾ ਕੁਝ ਪੁਰਾਣਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਗਰਦ ਹੇਠ ਬਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਵੇਂ ਹੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਧੰਦੇ ’ਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਿਆ ਮਸ਼ੀਨੀਕਰਨ ਕਈ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਧੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਖਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਈ ਧੰਦਿਆਂ ਦਾ ਨਾਮੋ-ਨਿਸ਼ਾਨ ਹੀ ਮਿਟ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਉਂ ਲੱਗਣ ...

ਫੁੱਲ ਹੁਸਨ ਦਾ ਸਿਰਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਹ ਮੁਸਕਾਨ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਦੇ ਰਹੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਖੇੜਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਡੇ ਅੰਗ-ਸੰਗ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਬਰਸਾਤ ’ਚ ਉਗਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਗੱਲ। ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ...

ਲੰਪੀ ਚਮੜੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ (ਐੱਲਐੱਸਡੀ) ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਛੂਤ ਵਾਲਾ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਰੋਗ ਹੈ, ਜੋ ਮੱਛਰ, ਕੱਟਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਅਤੇ ਚਿੱਚੜ ਨਾਲ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 2-3 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਬੁਖ਼ਾਰ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ’ਚ ਸਰੀਰ ਦੀ ਚਮੜੀ ’ਤੇ ਸਖ਼ਤ, ਗੋਲ ਨੋਡਿਊਲ (2-5 ਸੈਂਟੀ...

ਅਗਸਤ ਮਹੀਨੇ ਬਰਸਾਤਾਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੌਸਮ ਕਾਫ਼ੀ ਸੁਹਾਵਣਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੌਸਮ ਸਦਾਬਹਾਰ ਫਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿੰਨੂ, ਮਾਲਟਾ, ਸੰਤਰਾ, ਨਿੰਬੂ, ਮਿੱੱਠਾ, ਅੰਬ, ਅਮਰੂਦ, ਲੁਕਾਠ, ਲੀਚੀ, ਚੀਕੂ ਅਤੇ ਪਪੀਤਾ ਆਦਿ ਲਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਢੁੱਕਵਾਂ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਰਸਾਤ ਦਾ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਵ...

ਅੱਜ ਦੇ ਤਕਨੀਕੀ ਦੌਰ ’ਚ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਾਰਤ ’ਚ ਵੀ ਆਈਵੀਐੱਫ-ਇੰਨ ਵਿਟਰੋ ਫਰਟੀਲਾਈਜੇਸ਼ਨ (ਭਰੂਣ ਤਬਾਦਲਾ ਵਿਧੀ) ਤਕਨੀਕ ਕਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਜੋ ਬੇਔਲਾਦ ਜੋੜਿਆਂ ਲਈ ਨਵੀਂ ਆਸ ਦੀ ਕਿਰਨ ਲੈ ਕੇ ਆਈ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਇਹ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਨਸਲ ਸੁਧਾਰ ’ਚ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ...

ਜੁਲਾਈ ਮਹੀਨਾ ਬਾਗ਼ਬਾਨੀ ਫ਼ਸਲਾਂ ਲਈ ਰਾਹਤ ਭਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰੀ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਰਸਾਤਾਂ ਆਉਣ ਨਾਲ ਬੂਟਿਆਂ ’ਚ ਨਵੀਂ ਜਾਨ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਨਵੇਂ ਫਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਲਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਸਦਾਬਹਾਰ ਫਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿੰਨੂ, ਮਾਲਟ...

ਫਲ ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਦਰਮਿਆਨੇ, ਗੋਲਾਕਾਰ ਅਤੇ ਔਸਤਨ ਭਾਰ 180 ਗ੍ਰਾਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫਲ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਨਿਰਵਿਘਨ, ਪੀਲੀ, ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਚਿੱਟੀ, ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਸੁਆਦ ਵਿੱਚ ਮਿੱਠੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ...

ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਮੁਤਾਬਕ ਦੁਨੀਆ ਦੀ 70 ਫ਼ੀਸਦੀ ਆਬਾਦੀ 2050 ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰੇਗੀ। ਪਾਣੀ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਘਾਟ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਜਲ-ਪਾਲਣ ਲਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸੀਮਤ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਾਲ ਜਲ-ਪਾਲਣ ਲਈ ...

ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲਾ ਪਾਣੀ ਹਰ ਸਾਲ ਨੀਵਾਂ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਪਾਣੀ 30 ਸੈਟੀਂਮੀਟਰ ਤੋਂ 100 ਸੈਟੀਂਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੇਠਾਂ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਵੀ ਦੁਹਰਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕਿੰਨੇ ਬਲਾਕ ਕਾਲੇ ਤੇ...

ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੱਚਤ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਵਾਰ ਸੂਬੇ ’ਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਬਿਜਾਈ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਕਿਸਾਨ ਸਿੱਧੀ ਬਿਜਾਈ ਕਰਨਗੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ 1500 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।