ਖੇਤੀਬਾੜੀ (Agriculture News in Punjabi)

ਖੇਤੀ ਬਿੱਲਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਨਿੰਮ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਦੀਪ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਅਹਿਮ ਰੁੱਖ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਤ ਰੁੱਖ 10 ਮੀਟਰ ਘੇਰੇ ਤਕ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਹਿਤ 'ਚ ਇਸ ਨੂੰ 'ਆਜ਼ਾਦ-ਏ-ਹਿੰਦ', ਭਾਵ ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਜ਼ਾਦ ਰੁੱਖ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਬੇਹੱਦ ਗੰਭਰ ਤੇ ਲਾਜ਼ਮੀ ਮੁੱਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਡੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕੋਵਿਡ-19 ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਘੁੱਟਵੇਂ ਮਾਹੌਲ 'ਚ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ।

ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਵੈਟਰਨਰੀ ਐਂਡੀ ਐਨੀਮਲ ਸਾਇੰਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਗਡਵਾਸੂ) ਦੇ ਪਸ਼ੂ ਆਹਾਰ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਜੁਗਾਲੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਲਈ ਕਿ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਚਾਕਲੇਟ ਬਣਾਈ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲੁਧਿਆਣਾ ਵੱਲੋਂ ਫ਼ਸਲ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਨਾਂ ਆਪਣੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਭੋਜਨ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ (ਵਰਲਡ ਫੂਡ ਪੁਰਸਕਾਰ) ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਰਤਨ ਲਾਲ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ (ਡਾ.ਰਤਨ ਲਾਲ ਲੈਬਾਰਟਰੀਜ਼) ਰੱਖਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਉਹ ਫ਼ਸਲ ਵਿਗਿਆਨ ਤੇ ਨਦੀਨ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਅੰਡਰ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਤੇ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਕੋਰਸਾਂ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। 14 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਡਾ. ਭੁੱਲਰ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਕੀਤੇ।

ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਲੇ ਪੌਦੇ ਮਿਸ਼ਤਰ ਪੱਟੀ, ਨਿਰੋਲ ਇੱਕੋ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਿਆਰੀ ਅਤੇ ਗਮਲਿਆਂ ਵਿਚ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਿਸ਼ਰਤ ਪੱਟੀ ਕਿਸੇ ਕੰਧ, ਵਾੜ ਆਦਿ ਨਾਲ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕੱਦ ਮੁਤਾਬਕ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਗਾਜਰ ਦੀਆਂ ਦੇਸੀ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਸਤੰਬਰ ਮਹੀਨਾ ਢੁੱਕਵਾਂ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਅਕਤੂਬਰ-ਨਵੰਬਰ 'ਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਿਜਾਈ ਲਈ 4-5 ਕਿੱਲੋ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਬੀਜ ਵਰਤੋ।

ਚੰਗਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਉਗਾਉਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਬਣਿਆ ਰਹੇ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ੀ ਸਬਜ਼ੀ ਮਿਲੇ, ਘਰ ਦੇ ਖ਼ਰਚੇ ਘਟਣ, ਸਮੇਂ ਦੀ ਸੁਚੱਜੀ ਵਰਤੋਂ ਹੋਵੇ, ਹੱਥੀਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵਧੇ।

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵਾਲੀ ਖ਼ਬਰ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਵਿਗਿਆਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵੱਲੋਂ ਮੇਘਦੂਤ ਨਾਂ ਦੇ ਇਕ ਅਜਿਹੇ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਬੈਠੇ ਮੌਸਮ ਸਬੰਧੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰ...

ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ ਕੋਈ ਐਵੇਂ-ਕਿਵੇਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਏ; ਜਿਹੜਾ ਜਿੱਥੇ ਮਰਜ਼ੀ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟ ਦੇਈਏ। ਕਿਉਂ ਨਾ ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਸੋਹਣਾ ਬਣਾ ਕੇ, ਲਿਸ਼ਕਾ ਕੇ ਰਖੀਏ।

ਬੂਮ ਸਪਰੇਅਰ 'ਚ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸਮਰਥਾ ਵਾਲਾ ਪੰਪ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 14-16 ਨੋਜ਼ਲਾਂ ਵਾਲੇ ਬੂਮ ਸਪਰੇਅਰ ਲਈ 40-50 ਲੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿਨਟ ਸਮਰਥਾ ਵਾਲਾ ਪੰਪ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ 1991 ਤੋਂ 1996 ਤਕ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।

ਮੱਖੀਆਂ 'ਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਰਸਾਇਣ, ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਫੁੱਲ ਆਉਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵੇਲੇ ਸਪਰੇਅ ਕੀਤੇ ਜਾਣ।

ਨਿੰਮ ਦੇ ਪੱਤੇ, ਬੀਜ, ਖਲੀ ਅਤੇ ਟਾਹਣੀਆਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਦੀ ਖਲੀ ਵਿਚ 6 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੇਲ, 4 ਫ਼ੀਸਦੀ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ, 5 ਫ਼ੀਸਦੀ ਫਾਸਫੋਰਸ, 5 ਫ਼ੀਸਦੀ ਪੋਟਾਸ਼ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕਈ ਛੋਟੇ ਤੱਤ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਰੁੱਖ ਲਗਾਉਣਾ ਜਿੰਨਾ ਸੌਖਾ ਹੈ, ਓਨਾਂ ਹੀ ਔਖਾ ਹੈ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਕਾਮਯਾਬੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਵਾਨ ਚੜ੍ਹਾਉਣਾ। ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਜਾਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦੇ ਹੋਰ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਰੁੱਖ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵੀ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਆਮਤੌਰ 'ਤੇ ਤੇਲ ਬੀਜ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਵਾਸਤੇ ਮਾੜੇ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਤੇਲ ਬੀਜ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨੂੰ ਅਹਿਮੀਅਤ ਵੀ ਘੱਟ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨੂੰ ਕੀੜਿਆਂ ਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮਾਰ ਝੱਲਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਪਜ ਘਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਸੂਬੇ 'ਚ ਸਾਉਣੀ ਦੀ ਮੱਕੀ ਹੇਠ ਤਕਰੀਬਨ 2.42 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬਾ ਬੀਜਿਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਇਸ ਫਸਲ ਹੇਠ ਪੰਜਾਬ 'ਚ 1.60 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬਾ ਬੀਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਕੰਢੀ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ ਤੇ ਪੇੜ-ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਵਿਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸਰਾਬੋਰ ਹਨ। ਕਈ ਬੂਟੀਆਂ, ਝਾੜੀਆਂ ਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਇਸ ਕਲਾਈਮੇਟ ਵਿਚ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਉੱਗਦੀਆਂ ਹਨ।

ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ 'ਆਯੂਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਸਰਬੱਤ ਸਿਹਤ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ' ਦਾ ਲਾਭ ਦੇਣ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਦੇਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।