21 ਅਕਤੂਬਰ, 1951 ਦਾ ਦਿਨ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਨਵੀਂ ਪੈੜ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ ਸਿੱਧ ਹੋਵੇਗਾ। ਭਾਰਤੀ ਜਨਸੰਘ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਗਵਾਹ ਬਣਿਆ ਰਘੂਮੱਲ ਕੰਨਿਆ ਵਿਦਿਆਲਾ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਵਿਹੜਾ, ਜਿੱਥੇ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਦੇ ਕੋਨੇ-ਕੋਨੇ ਤੋਂ ਆਏ ਕਈ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ।

ਸੁਖਵੀਰ ਦਾ ਹਿਰਦਾ ਸੁਹਿਰਦ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਸੁਹਿਰਦ। ਉਹ ਸੁਹਿਰਦਤਾ ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ ਪਾਠਕ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਤੇ ਪਾਤਰਾਂ 'ਚੋਂ ਭਾਵੁਕਤਾ ਡੁਲ-ਡੁਲ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।

ਸਾਡੇ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਵਣਜਾਰਾ ਸ.ਸ. ਵਣਜਾਰਾ ਬੇਦੀ ਅੱਜ ਭਾਵੇਂ ਹੀ ਇਸ ਦੁਨੀਆ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕਧਾਰਾ 'ਚ ਉਸ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਅਮਰ ਰਚਨਾਵਾਂ 'ਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਹ ਲੈਂਦਾ ਰਹੇਗਾ ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੀਬੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਲਾਮ ਕਰਨਾ ਬਣਦਾ ਹੈ ,ਜੋ ਨਿਡਰ ਹੋ ਕੇ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਗੁੰਡਾਗਰਦੀ ਨੂੰ ਲਲਕਾਰਦੀਆਂ ਤੇ ਵੰਗਾਰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ । ਅੱਜ ਵੀ ਕਈ ਧੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਹਵਸ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਔਰਤ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਮਸਲਾ ਫੇਰ ਹੀ ਹੱਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਸੋਚ ਵਿਰੁ...

ਲੋਕ-ਗੀਤ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਰੋਮ-ਰੋਮ ਵਿਚ ਰਚੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ, ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ-ਗੀਤ ਨਾ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹੋਣ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ-ਗੀਤ ਪੰਜਾਬੀ ਜੀਵਨ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਦਰਪਣ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇਹ ਆਤਮਾ ਹਨ।

ਅਜੋਕੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦਬੜ੍ਹੀਖਾਨਾ 'ਚ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਲਾਈਬ੍ਰੇਰੀ ਬਣਾਈ। ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਪੰਜਾਬ ਆਇਆ ਤਾਂ ਭਿਆਨਕ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਹਾਦਸੇ 'ਚ ਏਨੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇਕ ਬਾਂਹ ਤਕ ਕੱ...

ਅਜੋਕੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਜਾਗੋ ਦੀ ਰਸਮ ਦੇ ਅਨੰਦਮਈ ਸੰਗੀਤਕ ਪੱਖ ਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਦੇ ਮੋਹ ਤੋਂ ਅਭਿੱਜ ਹੈ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਜਾਗੋ ਫੇਰਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਸਮੇਂ 'ਚ ਵਿਆਹ ਹੋ ਜਾਦਾ ਹੈ। ਰੈਡੀਮੈਡ ਜਾਗੋ 'ਚ ਵੱਜਦੇ 'ਮੁੰਨੀ ਬਦਨਾਮ' ਜਿਹੇ ਹਿੰਦੀ ਗਾਣਿਆਂ ਤੇ ਰਫਲਾਂ ,ਨਸ਼ੇ, ਲੜਾਈਆਂ ਵਾ...

ਜਲੰਧਰ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਦਿਹਾਤੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ ਬਦਲਣ ਵਾਸਤੇ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ਵੋਹਰਾ ਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡ ਕੇ ਦੋ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ।

ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਦੀ ਸੋਚ ਵਿਚ ਔਰਤ ਦੇ ਜੀਵਨ, ਮਨ ਤੇ ਇੱਛਾਵਾਂ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਏ ਗਏ। ਕੁਦਰਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸੋਚ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਉਲਟੇ ਪਾਸਿਉਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ, ਯਾਨਿ ਮੇਰੀ ਲੜਾਈ ਔਰਤ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਉਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹੋਣ ਦੀ ਰਹੀ ਹੈ।

ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸ੍ਰੀ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ। ਉਹ 22 ਸਾਲ ਗੁਰਗੱਦੀ 'ਤੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਰਹੇ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਫੇਰੀ ਪਾਉਂਦੇ ਰਹੇ।

ਸਾਈਕਲ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਬਹੁਮੁੱਲਾ ਅਤੇ ਬਹੁਗੁਣੀ ਸਾਧਨ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਅਣਗਿਣਤ ਫ਼ਾਇਦੇ ਹਨ। ਸਰੀਰਕ ਕਸਰਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਇਹ ਮੋਟਾਪਾ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਾਚਨ-ਸ਼ਕਤੀ ਸਹੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

ਅਸਲ ਵਿਚ ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਦ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਸਾਂਝ ਹੈ। ਮੋਗੇ ਡੀ ਐੱਮ ਕਾਲਜ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਬਾਈ ਸ਼ਾਦ ਦਾ ਨਾਵਲ 'ਕੁੱਤਿਆਂ ਵਾਲੇ ਸਰਦਾਰ' ਪੜ੍ਹਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਨੌਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪਿਤਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਖੜਕ ਸਿੰਘ 5 ਨਵੰਬਰ 1840 ਨੂੰ ਲਾਹੌਰੀ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ਾਹੀ ਹਵੇਲੀ ਵਿਚ ਦਮ ਤੋੜ ਗਈ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਖੜਕ ਸਿੰਘ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਮਾਧ ਕੋਲ ਚੰਦਨ ਦੀ ਚਿਖਾ ਚਿਣ ਕੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਵਧਾਉਣ ਵਿਚ ਦਿਹਾਤੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹੱਥ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਹੇਮ ਰਾਜ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਕਿ 'ਯਾਹੀਆ ਤੈਨੂੰ ਟਕਰੂਗਾ ਭਾਈਆ' ਇਸ 'ਤੇ ਲੋਕੀ ਤਾਲੀਆਂ ਵਜਾਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਸੀ।

ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਜੋੜਦੀ ਹੈ, ਗੰਢਦੀ ਹੈ। ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਸਮਝਣ, ਪਛਾਣਨ, ਵਿਚਰਣ ਤੇ ਜਿਊਣ ਜੋਗੇ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਜੋ ਵੀ ਹੋਰ ਬੋਲੀ ਇਨਸਾਨ ਬੋਲਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਦੂਜੀ ਭਾਸ਼ਾ ਜਾਂ ਮਾਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਜ਼ਿੰਦਾਦਿਲੀ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਵਾਲੇ ਇਨਸਾਨ ਜਦੋਂ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਆਪਮੁਹਾਰੇ ਤਰੱਕੀ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਠਿੱਬੀ ਲਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਅਨੇਕਾਂ ਵਿਰੋਧੀ ਆਪਮੁਹਾਰੇ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਧਰਤੀ ਦੇ ਰੰਗ ਵੇਖਦਿਆਂ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਨਿਗ੍ਹਾ ਉੱਪਰ ਅੰਬਰ ਵੱਲ ਵੀ ਉੱਠ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਸਮਾਨ 'ਚ ਤੈਰਦੀਆਂ ਤਿੱਤਰ-ਖੰਭੀਆਂ ਬੱਦਲੀਆਂ ਕਦੇ ਬੱਗੀਆਂ, ਕਦੇ ਕਾਲੀਆਂ ਤੇ ਕਦੇ ਸਾਂਵਲੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਅਜੋਕੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਟੱਬਰ ਲਿਬਰਲ ਅਤੇ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿਚ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਓਟਾਰੀਓ ਸੂਬੇ ਵਿਚ 121 ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਹਲਕੇ ਹਨ। ਜੋ ਪਾਰਟੀ ਇਸ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚੋਂ ਵੱਧ ਸੀਟਾਂ ਲਿਜਾਏਗੀ, ਉਹੀ ਸਰਕਾਰ ਗਠਤ ਕਰੇਗੀ।

ਅਸੀਂ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੀਆਂ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਵਿਚ ਪੁਸਤਕਾਂ ਰਖਵਾਉਣ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਜ਼ੋਰਾਂ-ਸ਼ੋਰਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਤਕ ਹੋ ਸਕੇ।

ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪੇ, ਅਧਿਆਪਕ ਤੇ ਬੱਚੇ ਸਾਰੇ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ ਅਦਾਰੇ ਬਾਲ ਰਸਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਤਾਂ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸਕੂਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ।