ਸਾਹਿਤ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ (Sahit and Sabhyachar News in Punjabi)

'ਇਸ਼ਕ ਮਲੰਗੀ' ਖ਼ਾਲਿਦ ਹੁਸੈਨ ਦਾ ਨਵਾਂ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ 'ਤੇ ਜੇਹਲਮ ਵਗਦਾ ਰਿਹਾ', 'ਗੋਰੀ ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਸੌਦਾਗਰ', 'ਡੂੰਘੇ ਪਾਣੀਆਂ ਦਾ ਦੁੱਖ', 'ਬਲਦੀ ਬਰਫ਼ ਦਾ ਸੇਕ' ਅਤੇ 'ਸੂਲਾਂ ਦਾ ਸਾਲਣ' ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀ ਜਗਤ 'ਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹ...

ਮੁੱਲਾ-ਦੋ-ਪਿਆਜ਼ਾ ਅਕਬਰ ਦਾ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਸੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਰਤਨ ਪਹਿਲਾਂ ਅਕਬਰ ਦੀਆਂ ਮੁਰਗੀਆਂ ਸਾਂਭਦਾ ਸੀ। ਇਕ ਵਾਰ ਇਸ ਨੇ ਅਕਬਰ ਦੇ ਮੁਰਗੀਖ਼ਾਨੇ 'ਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਬੱਚਤ ਭੋਜਨ 'ਤੇ ਖ਼ਰਚ ਹੁੰਦੀ ਰਕਮ ਨੂੰ ਬਚਾ ਕੇ ਕੀਤੀ।

'ਪੰਜਾਬੀ ਜਾਗਰਣ' ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਆਇਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ 'ਚ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਗੱਡਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਾਂ। 18 ਜੂਨ ਨੂੰ 'ਪੰਜਾਬੀ ਜਾਗਰਣ' ਨੇ ਆਪਣੇ ਨੌਂ ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਕਰ ਕੇ ਦਸਵੇਂ ਵਰ੍ਹੇ 'ਚ ਕਦਮ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।

ਦੁਆਬੇ ਦੇ ਧੁਰੇ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦਿਲ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਜਿੰਨਾ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ, ਓਨੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਹਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ 'ਚ ਪੈਂਦੀਆਂ ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੇ ਵਿਰਾਸਤੀ ਇਮਾਰਤਾਂ।

ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹਕਾਰ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਰਾਮ ਸਰੂਪ ਅਣਖੀ ਖ਼ੁਦ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, ''ਇਸਤਰੀ-ਮਨ ਦੀ ਪੀੜ ਨੂੰ ਜਿੰਨੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਤੇ ਗਹਿਰਾਈ ਨਾਲ ਔਰਤ ਆਪ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਮਰਦ -ਲੇਖਕ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਅਨੁਭਵੀ ਤੇ ਉਦਾਰਵਾਦੀ ਹੋਵੇ, ਇਸਤਰੀ-ਮਨ ਨੂੰ ਓਨਾ ਨੇੜਿਓਂ ਨਹੀਂ ਪਕੜ ਸਕਦਾ।'

ਸਿਵਲ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਉੱਚ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਣਾ ਨਾਲ ਜੁੜਨਾ ਇਸ ਲਈ ਹੈਰਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਪੰਡ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਪਿੱਛੋਂ ਜਦੋਂ ਧੀ-ਭੈਣ ਨੂੰ ਸਹੁਰੀਂ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਉਸ ਮੌਕੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜੇ-ਲੀੜੇ, ਗਹਿਣੇ-ਗੱਟੇ ਤੇ ਹੋਰ ਸਾਮਾਨ ਨੂੰ 'ਛੂਛਕ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ।

ਕੋਰੋਨਾ ਸੰਕਟ ਵੇਲੇ ਸਮਾਜਿਕ ਦੂਰੀ ਦੇ ਨਾਅਰੇ 'ਤੇ ਅਮਲ ਕਰਦਿਆਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜਿਕ ਇਕੱਠਾਂ 'ਤੇ ਕੱਟ ਲਾਇਆ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿਚਲੇ ਦਿਖਾਵੇ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ 'ਤੇ ਵੀ ਰੋਕ ਲੱਗੀ।

ਉੱਚੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਅਹੁਦਿਆਂ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਨਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇਸ ਰੋਅਬਦਾਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਅੰਦਰਲਾ ਕੋਮਲ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸ਼ਾਇਰ ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਸਫ਼ਰ 'ਤੇ ਰਿਹਾ।

ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਜਨਰਲ ਮੋਸ਼ੇ ਦਿਆਨ ਵੱਲੋਂ ਉਸ ਉੱਪਰ ਨਜ਼ਮ ਪੜ੍ਹਨ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਆਇਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਦੀ ਇਕ ਨਜ਼ਮ ਨਾਲ ਦਸ ਬਗ਼ਾਵਤੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਸਨ

ਮਹੀਨੇਵਾਰ ਸਾਹਿਤਕ ਰਸਾਲਾ 'ਨਾਗਮਣੀ' ਨੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਅਜਿਹੇ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ, ਜਿਸ ਦੇ ਲਈ ਇਹ ਅੱਜ ਵੀ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਹਿਰਦਿਆਂ 'ਚ ਖ਼ਾਸ ਮੁਕਾਮ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

ਅੱਜ ਮੈਂ ਖ਼ੁਦ ਆਪਣੀ ਪਹਿਚਾਣ ਲਈ ਬੇ-ਵਸੀਲਾ ਹਾਂ... ਅਮਾਨਤ ਦਾ ਜ਼ੋਰੀਂ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਮਾਲ ਹਾਂ... ਮੇਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਬਾਰੂਦ ਦੇ ਢੇਰ ਹਨ...ਗੋਲ ਗਰਨੇਡ ਤੇ ਬੰਦੂਕਾਂ ਮੇਰੇ ਗਿਰਦ ਘੇਰਾ ਪਾਈ ਤਣੇ ਹਨ...

ਡਾ.ਰਵੀ ਮੁੱਢਲੇ ਰੂਪ 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਲਹਿਰ ਤੇ ਮਾਰਕਸਵਾਦ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ। ਉਹ ਅੰਤਮ ਸਮੇਂ ਤਕ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਤੇ ਆਗੂ ਰਿਹਾ।

ਘਰ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਮਰਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਫਸਾਦੀਆਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ - ਪਰੰਪਰਾ ਮਰਦੀ ਹੈ, ਸੱਭਿਅਤਾ ਮਰਦੀ ਹੈ...

ਨਾਗਮਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਮਾਣਮੱਤਾ ਹਾਸਿਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਤੇ ਇਮਰੋਜ਼ ਨੇ ਪੂਰੀ ਸਿਦਕ ਦਿਲੀ ਨਾਲ ਕਾਮੇ ਬਣ ਕੇ ਨੇਪਰੇ ਚਾੜ੍ਹਿਆ ਹੈ।

ਨਾਗਮਣੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਮਾਣਮੱਤਾ ਹਾਸਿਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਤੇ ਇਮਰੋਜ਼ ਨੇ ਪੂਰੀ ਸਿਦਕ ਦਿਲੀ ਨਾਲ ਕਾਮੇ ਬਣ ਕੇ ਨੇਪਰੇ ਚਾੜ੍ਹਿਆ ਹੈ।

ਆਲਮੀ ਤਪਸ਼ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਰੁੱਤਾਂ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਬਦਲਦੀਆਂ ਜਾਪ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਵਾਰ ਜੇਠ ਮਹੀਨੇ ਵੀ ਮੀਂਹ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਨੇਰੀਆਂ ਅਤੇ ਝੱਖੜ ਵੀ ਚੱਲ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਗਰਮ ਲੂਆਂ ਹਰ ਪ੍ਰਾਣੀ ਦਾ ਪਿੰਡਾ ਜ਼ਰੂਰ ਲੂਸਦੀਆਂ ਹਨ।

ਅਮਰਜੀਤ ਕੌਰ ਅਮਰ ਪੰਜਾਬੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਦੀ ਮੁਥਾਜ ਨਹੀਂ। ਕੁਝ ਹੀ ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਉਸ ਨੇ ਉਮਦਾ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜ ਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਜਗਤ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਅਨੇਕਾਂ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਗੁਥਲੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਹੁਣ ਤਕ ਦੋ ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ('ਟੁੱਟੇ ਤਾਰੇ ਦੀ ਬਗਾਵ...

Mothers day 2020 ਬੇਸ਼ੱਕ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਕਾਰਨ ਮੰਮੀ ਲਈ ਜੋ ਸੋਚਿਆ ਸੀ ਉਹ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾ ਰਹੇ ਹੋ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਖਾਸ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।ਇਨ੍ਹਾਂ