ਬਾਲਵਾਡ਼ੀ

ਸਾਡਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਸਾਡਾ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਰਸਾ, ਸਾਡੀਆਂ ਰਵਾਇਤਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਦੂਰ ਹੋ ਗਏ ਹਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤੇ ਉਹੀ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਅੱਜ ਸਾਨੂੰ ਪੁਸਤਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਣਾ ਪਵੇਗਾ

ਬੱਚਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਫੱਟੀਆਂ ਲਿਖਣ ਦਾ ਲਾਭ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਆ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਹਰ ਬੱਚੇ ਦੀ ਇਹੀ ਇੱਛਾ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਸੋਹਣੀ ਫੱਟੀ ਲਿਖਾਂ।

ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮਾਨਸਿਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਸਰੀਰਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਅਹਿਮੀਅਤ ਹੈ। ਤੰਦਰੁਸਤ ਸਰੀਰ 'ਚ ਹੀ ਤੰਦਰੁਸਤ ਮਨ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸਰੀਰਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਦੇ ਅਹਿਮ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਇਹ ਇਕ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਮਾਨਸਿਕ ਦਸ਼ਾ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਚ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਡਰ ਤੇ ਘਬਰਾਹਟ ਕਾਰਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦਾ ਮਨੋਬਲ ਡਿੱਗਣ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਮਾਨਸਿਕ ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤਣਾਅ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਵੀ ਘੱਟ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।

ਹੋਲੀ ਦੇ ਦਿਨ ਲੋਕ ਪੁਰਾਣੇ ਗਿਲੇ-ਸ਼ਿਕਵੇ ਭੁੱਲ ਕੇ ਗਲੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਤੇ ਮੁੜ ਦੋਸਤ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬੱਚੇ ਇਸ ਦਿਨ ਦਾ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਮੌਜ-ਮਸਤੀ ਕਰ ਸਕਣ।

ਧਰਮ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਉੱਚ ਨੈਤਿਕ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਦਾ ਹੈ। ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਖਾਂ 'ਚ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਵੀ ਇਕ ਅਹਿਮ ਹੈ। ਧਰਤ ਦਾ ਪਾਠ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਦਾ ਪਾਠ ਹੀ ਤਾਂ ਹੈ।

ਫਰਿੱਜ਼ ਦੀ ਇਹ ਕਦਰ ਵੇਖ ਕੇ ਘੜਾ ਵਿਚਾਰਾ ਸ਼ਰਮ ਦੇ ਮਾਰੇ ਹੋਰ ਹੇਠਾਂ ਨੂੰ ਝੁਕ ਜਾਂਦਾ। ਹੁਣ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲੇ ਘੜੇ 'ਚ ਨਾ ਤਾਂ ਪਾਣੀ ਪਾਉਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਨਾ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਫਰਿੱਜ਼ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੀ ਆਕੜ 'ਚ ਰਹਿੰਦਾ।

ਕਈ ਵਾਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮਿਹਨਤ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਸਮਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਓਨੀ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੇ।

ਸਾਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਨਾਲ ਆਤਮਿਕ ਉੱਨਤੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡਾ ਲੋਕ ਮੁਹਾਵਰਾ ਹੈ, 'ਜੈਸੀ ਸੰਗਤ, ਵੈਸੀ ਰੰਗਤ।' ਜੇ ਅਸੀਂ ਚੰਗੇ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਉੱਠਾਂਗੇ-ਬੈਠਾਂਗੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਬੂਲ ਕਰਾਂਗੇ।

ਨੈਤਿਕਤਾ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਸੌਖਾ ਤੇ ਵਧੀਆ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਇੱਜ਼ਤ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਨਿਮਰਤਾ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਦਾ ਗੁਣ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹੌਸਲਾ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਪੇਪਰਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਬੈਠਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਸਹੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬੈੱਡ ਜਾਂ ਮੰਜੇ 'ਤੇ ਬੈਠਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮੇਜ਼ ਜਾਂ ਕੁਰਸੀ 'ਤੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬੈਠ ਕੇ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਵਿਭਾਗ ਇਸ ਵਾਰ ਪੇਪਰਾਂ ਦੀ ਮਾਰਕਿੰਗ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਵੀ ਇਹ ਗੱਲ ਵੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦੇਵੇਗਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਸੈਂਟਰ ਜਾਂ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮੂਹਿਕ ਨਕਲ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਈ ਗਈ।

ਅੱਜ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰ ਹੱਥ 'ਚ ਮੋਬਾਈਲ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕ ਸਮੇਂ ਤਕ ਹਰ ਘਰ 'ਚ ਰੇਡੀਓ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਪੋਰਟੇਬਲ ਰੇਡੀਓ ਇਤਿਹਾਸ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੇਂਡੂ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਚ ਅੱਜ ਵੀ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਕਾਫ਼ੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ...

ਲੱਦਾਖ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ-ਪਰਬਤਾਂ ਦਾ ਦੇਸ਼, ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਤੇ ਉਲਾਸ। ਬੱਚਿਓ, ਲੱਦਾਖ ਨੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਪੁੰਨਿਆ ਭੂਮੀ, ਬੁੱਧ ਦਾ ਕਮੰਡਲ, ਧਰਤੀ ਦੀ ਛੱਤ, ਲਾਲ ਧਰਤੀ, ਬਰਫ਼ ਦੀ ਧਰਤੀ, ਬੁੱਧ ਥਾਨ ਆਦਿ।

ਨੈਤਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦੀ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ 'ਚ ਓਨੀ ਹੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ, ਜਿਨੀ ਸਾਹ ਲੈਣ ਲਈ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਹੈ ਤੇ ਪਿਆਸ ਬੁਝਾਉਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦੀ।

ਯੂ-ਟਿਊਬ 'ਤੇ ਨਰਸਰੀ ਕਲਾਸ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਾਲਜ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਕਈ ਚੈਨਲ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਘਰ ਬੈਠਿਆਂ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਅਜੋਕੇ ਦੌਰ 'ਚ ਫੀਸ ਤੇ ਫੰਡਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਕਰ ਕੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਪੜ੍ਹਾਈ-ਲਿਖਾਈ ਸਬੰਧੀ 'ਚ ਬੱਚੇ ਪ੍ਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿਮੇਵਾਰੀ ਖ਼ਤਮ ਤੇ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।

ਨੇਤਾਜੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਇਸ ਕਦਰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਸਨ ਕਿ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਮਨ 'ਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖੌਫ਼ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਨੇਤਾਜੀ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਝੂਠੀ ਖ਼ਬਰ ਫੈਲਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਮਨੋਬਲ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇ

ਸਕੂਲ ਅੰਦਰ ਸਿਰਫ਼ ਸਮਾਂ ਸਾਰਣੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਪੀਰੀਅਡ ਲਾ ਕੇ ਹੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੁਚੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਭਾਗ ਦਿਵਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੱਤਰ ਹੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਵੱਡੇ ਤੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੂਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਿਖਦਿਆਂ ਢੁੱਕਵੀਂ ਪੈਰਾ ਤਕਨੀਕ ਅਪਣਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪੈਰਿਆਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਸੰਖੇਪ ਤੇ ਛੋਟਾ ਰੱਖੋ।