ਸ਼ਰਾਬ 'ਚ ਅਫੀਮ ਮਿਲਾ ਕੇ ਪੀਂਦੀ ਸੀ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ, ਚਲਾਉਂਦੀ ਸੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਡਰੱਗ ਰੈਕੇਟ

ਡਿਜੀਟਲ ਡੈਸਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਜੇ ਤੁਸੀਂ 150 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਓਗੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਡਰੱਗ ਸਮਰਾਜਾਂ 'ਚੋਂ ਇਕ ਦੇ ਕੇਂਦਰ 'ਚ ਕੋਈ ਕਾਰਟੇਲ ਜਾਂ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਕੋਈ ਨੌਜਵਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਇਕ ਰਾਣੀ ਸੀ।

ਲੇਖਕ ਸੈਮ ਕੈਲੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਾਹਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਇੰਨੇ ਵੱਡੇ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਸਮਰਾਜ ਦੀ ਮਾਲਕ ਸੀ ਕਿ "ਐਸਕੋਬਾਰ ਤੇ ਐਲ ਚਾਪੋ ਹੇਠਲੇ ਦਰਜੇ ਦੇ ਗਲੀ-ਮੋਹੱਲੇ ਦੇ ਡੀਲਰ ਲੱਗਦੇ ਸਨ।"

ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ 'ਹਿਊਮਨ ਹਿਸਟਰੀ ਆਨ ਡਰੱਗਜ਼ : ਐਨ ਅਟਰਲੀ ਸਕੈਂਡਲਸ ਬਟ ਐਂਟਾਇਰਲੀ ਟਰੁੱਥਫੁਲ ਲੁਕ ਐਟ ਹਿਸਟਰੀ ਅੰਡਰ ਦ ਇਨਫਲੂਐਂਸ' 'ਚ ਕੈਲੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਾਹਰਾਣੀ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ 'ਚੋਂ ਇਕ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ, ਜਿਸਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਮਰਾਜ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀ। ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਡਰੱਗ ਵਪਾਰ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਆਮਦਨ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹ "ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਫੰਡ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।"

ਮਾਹਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਸ਼ੌਕੀਨ ਸੀ : ਕੈਲੀ

ਕੈਲੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਾਹਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਖ਼ੁਦ "ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਸ਼ੌਕੀਨ" ਸਨ। ਮਾਹਰਾਣੀ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈਂਦੀ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਸੰਦੀਦਾ ਅਫੀਮ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ਅਫੀਮ ਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਨ, ਲੌਡੇਨਮ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਪੀਂਦੀ ਸਨ। ਕੈਲੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, "ਮਾਹਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸਵੇਰੇ ਲੌਡੇਨਮ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਘੁੱਟ ਪੀਂਦੀ ਸੀ।"

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਕੀਨ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ੌਕ ਸੀ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੇਹੱਦ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਮਿਲਦਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਮਾਸਿਕ ਧਰਮ ਦੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਭੰਗ ਲੈਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਸਨ, ਜਦਕਿ ਜਣੇਪੇ ਦੌਰਾਨ ਕਲੋਰੀਫਾਰਮ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਮਾਹਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿਚ ਅਫੀਮ ਦਾ ਵਪਾਰ ਚਲਾਇਆ

ਪਰ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਦਾ ਨਸ਼ਾ ਸਿਰਫ਼ ਨਿੱਜੀ ਭੋਗ-ਵਿਲਾਸ ਤਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਸੀ; ਇਹ ਟਾਪੂਆਂ ਤਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। 1837 'ਚ ਰਾਜਗੱਦੀ 'ਤੇ ਬੈਠਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੈਲੀ ਮੁਤਾਬਕ ਵੱਡੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿਰਾਸਤ 'ਚ ਮਿਲੀਆਂ, ਜੋ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਖੰਡ ਚਾਹ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਸੀ। ਚਾਹ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਨਾਲ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਖਤਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਸਮਰਾਜ ਨੇ ਵਪਾਰ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਉਲਟਣ ਲਈ ਇਕ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਅਫੀਮ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਖੇਤੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼-ਕੰਟਰੋਲ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤੇ ਜਿਸਨੂੰ ਚੀਨ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਵੇਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਅਫੀਮ ਦੇ ਵਪਾਰ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨੂੰ ਮਾਲਾਮਾਲ ਕੀਤਾ

ਇਸ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਲਤ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ ਦੀ ਮੰਗ ਨੇ ਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਵਪਾਰ ਦਾ ਰੁਖ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਕੈਲੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, "ਚੀਨ ਨੂੰ ਚਾਹ 'ਤੇ ਖਰਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਾਰੀ ਚਾਂਦੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ। ਹੁਣ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਚੀਨ, ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਵਪਾਰ ਘਾਟੇ 'ਚ ਡੁੱਬ ਰਿਹਾ ਸੀ।" ਜਲਦੀ ਹੀ, ਅਫੀਮ ਦੀ ਬਿਕਵਾਲੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਮਰਾਜ ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ ਮਾਲੀਏ ਦਾ 15% ਤੋਂ 20% ਬਣ ਗਈ।

ਚੀਨ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਪਹਿਲਾ ਅਫੀਮ ਯੁੱਧ

ਚੀਨ ਦੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਲਿਨ ਜੇਕਸੂ ਨੇ ਅਫੀਮ ਦਾ ਵਪਾਰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਤੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਤੋਂ ਚਾਹ ਅਤੇ ਰੇਸ਼ਮ ਬਦਲੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵੱਲੋਂ "ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਦਵਾਈਆਂ" ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ। ਮਹਾਰਾਣੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਅਣਸੁਣਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 1839 ਵਿੱਚ, ਲਿਨ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ 'ਚ 25 ਲੱਖ ਪੌਂਡ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਫੀਮ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਕੇ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਨੂੰ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲਾ ਅਫੀਮ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ, ਜੋ ਚੀਨ ਦੀ ਹਾਰ ਤੇ ਇਕ ਸੰਧੀ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਨਵੀਆਂ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਖੋਲ੍ਹੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਚੀਨੀ ਕਾਨੂੰਨ ਤੋਂ ਛੂਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।

ਕੈਲੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਮਹਾਰਾਣੀ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ "ਚੀਨ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਕਾਫੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ।" ਮਹਾਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਲਈ, ਇਹ ਸਮਰਾਜ ਤੇ ਮੁਨਾਫੇ ਦੀ ਜਿੱਤ ਸੀ।

ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਨੇ ਕੋਕੀਨ ਦੇ ਬਰਾਮਦ ਤੋਂ ਕੀਤਾ ਇਨਕਾਰ

ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰ ਦੀ ਇਕ ਲਿਮਟ ਸੀ। ਕੋਕੀਨ ਨੂੰ ਇਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਊਰਜਾਵਰਧਕ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ, ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਚੀਨ ਨੂੰ ਬਰਾਮਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੈਲੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, "ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀ ਅਫੀਮ ਵੇਚਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸੀ, ਪਰ ਬਿਹਤਰ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਦੀ ਕੋਕੀਨ ਨੂੰ ਹੱਥ ਵੀ ਨਾ ਲਗਾਉਣ।"