ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤਾਕਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ- ਇਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਜੋੜ ਵੀ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੋੜ ਵੀ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸੋਗ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੁਝ ਨਸੀਹਤਾਂ 'ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ 'ਤੇ ਲੂਣ' ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਉਹ 6 ਗੱਲਾਂ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੁੱਖ ਦੀ ਘੜੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਲਾਈਫਸਟਾਈਲ ਡੈਸਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸੁੱਖ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਦਾ ਆਉਣਾ-ਜਾਣਾ ਲੱਗਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਾਡਾ ਕੋਈ ਆਪਣਾ, ਦੋਸਤ ਜਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਕਿਸੇ ਡੂੰਘੇ ਦੁੱਖ ਜਾਂ ਸਦਮੇ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਪਹਿਲੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲੀਏ। ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਪਰ ਅਕਸਰ ਚੰਗੀ ਨੀਅਤ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਅਸੀਂ ਅਣਜਾਣੇ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਕਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲਾਸਾ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅੰਦਰੋਂ ਸੱਟ ਮਾਰਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤਾਕਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ- ਇਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਜੋੜ ਵੀ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੋੜ ਵੀ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸੋਗ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੁਝ ਨਸੀਹਤਾਂ 'ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ 'ਤੇ ਲੂਣ' ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਉਹ 6 ਗੱਲਾਂ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੁੱਖ ਦੀ ਘੜੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
1. "ਜੋ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਚੰਗੇ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ"
ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜੀ ਗੱਲ ਹੈ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਦੁਖੀ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨੌਕਰੀ ਗੁਆਈ ਹੈ ਜਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਧੋਖੇ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ 'ਚੰਗਾ' ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਸ ਵਕਤ ਇਹ ਸੁਣਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਘੱਟ ਮੰਨ ਰਹੇ ਹੋ। ਇਸ ਦੀ ਥਾਂ ਬੱਸ ਇੰਨਾ ਕਹੋ, "ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਅਫ਼ਸੋਸ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਲ ਦੌਰ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਹੇ ਹੋ।"
2. "ਸਭ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਸਮਾਂ ਦਿਓ"
ਹਾਂ, ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਸਮਾਂ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਭਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਿਸ ਵਕਤ ਇਨਸਾਨ ਦਰਦ ਵਿੱਚ ਤੜਫ਼ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ 'ਅੱਜ' ਕੱਟਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਸਭ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਤਕਲੀਫ਼ ਨੂੰ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ। ਧਿਆਨ ਰਹੇ, ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹੋ। ਕਹੋ, "ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਹਾਂ, ਭਾਵੇਂ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਸਮਾਂ ਲੱਗੇ।"
3. "ਮੈਂ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ 'ਤੇ ਕੀ ਬੀਤ ਰਹੀ ਹੈ"
ਸੱਚ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕਦੇ। ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਵੀ ਉਹੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ ਹੋਵੇ, ਫਿਰ ਵੀ ਤੁਹਾਡਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਜਾਂ ਹਾਲਾਤ ਵੱਖਰੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਾਕ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਘਬਰਾਹਟ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕਹੋ, "ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ 'ਤੇ ਕੀ ਬੀਤ ਰਹੀ ਹੈ।"
4. "ਰੋਣ ਨਾਲ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ"
ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਰੋਣ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਰੋਣਾ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦਾ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਦੁਖੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਰੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਉਸ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਗਲ਼ਾ ਘੁੱਟਣ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਹੰਝੂ ਰੁਕਣ ਨਾਲ ਦਰਦ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਸਗੋਂ ਉਹ ਅੰਦਰ ਹੀ ਅੰਦਰ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਬੀਮਾਰ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਹਿਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਣ ਦਿਓ। ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੋਢਾ ਦਿਓ ਜਾਂ ਟਿਸ਼ੂ ਪੇਪਰ ਵਧਾਓ। ਕਦੇ-ਕਦੇ ਨਾਲ ਬੈਠ ਕੇ ਰੋਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮਦਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
5. "ਘੱਟੋ-ਘੱਟ..." ਵਾਲੇ ਵਾਕ
"ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਉਹ ਪੋਤੇ-ਪੋਤੀਆਂ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਦੇਖ ਕੇ ਤਾਂ ਗੁਜ਼ਰੇ ਹਨ" ਜਾਂ "ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਦੂਜਾ ਬੱਚਾ ਤਾਂ ਹੈ।" ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ 'ਘੱਟੋ-ਘੱਟ' ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਅਣਜਾਣੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹੋ। ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਕੋਈ 'ਛੋਟਾ' ਜਾਂ 'ਵੱਡਾ' ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਅਪਮਾਨਿਤ ਕਰਨ ਵਰਗੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਤੁਲਨਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚੋ। ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣੋ ਅਤੇ ਚੁੱਪ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿਓ।
6. "ਹੁਣ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਨਾ ਹੋਵੇਗਾ"
ਅਕਸਰ ਇਹ ਗੱਲ ਘਰ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਸੋਗ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇਨਸਾਨ ਅੰਦਰੋਂ ਟੁੱਟ ਚੁੱਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਕਿ "ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣੋ" ਉਸ 'ਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬੋਝ ਪਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪੈਣ ਅਤੇ ਟੁੱਟਣ ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਓ ਕਿ ਹੁਣੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪੈਣਾ ਆਮ ਹੈ। ਕਹੋ, "ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੁਣੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਸਭ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਹਾਂ।"
ਦੁੱਖ ਦੀ ਘੜੀ ਵਿੱਚ 'ਸਹੀ ਸ਼ਬਦ' ਲੱਭਣੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੱਚ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਜਾਦੂਈ ਸ਼ਬਦ ਹੁੰਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅਕਸਰ ਚੁੱਪ, ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸਰਦਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਦਾ ਹੱਥ ਫੜਨਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਗਲ਼ੇ ਲਗਾਉਣਾ ਜਾਂ ਬੱਸ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਬੈਠੇ ਰਹਿਣਾ- ਇਹ ਇਸ਼ਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਪਰਵਾਹ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦਰਦ ਵਿੱਚ ਦੇਖੋ, ਤਾਂ 'ਗਿਆਨ' ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਬੱਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ 'ਸਾਥ' ਦਿਓ।