2025 'ਚ ਗੂਗਲ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਰਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ HMPV ਵਾਇਰਸ, ਆਸਾਨ ਭਾਸ਼ਾ 'ਚ ਸਮਝੋ ਇਸਦਾ A to Z
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਦੂਰ ਕਰ ਲਓ ਕਿ ਇਹ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਵਾਇਰਸ ਨਹੀਂ ਹੈ। HMPV ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ 'ਹਿਊਮਨ ਮੈਟਾਨਿਊਮੋਵਾਇਰਸ' (Human Metapneumovirus) ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸਦੀ ਖੋਜ ਸਾਲ 2001 ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ।
Posted By Sandip Kaur
Publish Date: Mon, 15 Dec 2025 11:25 AM (IST)
Updated Date: Mon, 15 Dec 2025 11:37 AM (IST)
ਲਾਈਫਸਟਾਈਲ ਡੈਸਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਸਾਲ 2025 ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਵਾਇਰਸ ਬਾਰੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਰਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਉਹ ਸੀ- HMPV। ਜੀ ਹਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇਸਦੇ ਮਾਮਲੇ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਏ, ਹਰ ਕੋਈ ਗੂਗਲ 'ਤੇ ਇਹੀ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗਾ ਕਿ "ਆਖ਼ਰ ਇਹ ਬਲਾ ਕੀ ਹੈ?" ਕੀ ਇਹ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਹੈ ਜਾਂ ਬਸ ਇੱਕ ਮੌਸਮੀ ਲਾਗ? ਆਓ, ਆਸਾਨ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ।
ਕੀ ਹੈ HMPV ਵਾਇਰਸ?
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਦੂਰ ਕਰ ਲਓ ਕਿ ਇਹ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਵਾਇਰਸ ਨਹੀਂ ਹੈ। HMPV ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ 'ਹਿਊਮਨ ਮੈਟਾਨਿਊਮੋਵਾਇਰਸ' (Human Metapneumovirus) ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸਦੀ ਖੋਜ ਸਾਲ 2001 ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ। ਇਹ ਇੱਕ ਆਮ 'ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਵਾਇਰਸ' (Respiratory Virus) ਹੈ, ਜੋ ਬਿਲਕੁਲ ਆਮ ਜ਼ੁਕਾਮ ਜਾਂ ਫਲੂ ਵਾਂਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਰ ਸਾਲ ਸਰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਬਸੰਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ (active) ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ 2025 ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਮਾਮਲੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖੇ ਗਏ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ।
ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ ਕੀ ਹਨ?
HMPV ਦੇ ਲੱਛਣ ਕੋਰੋਨਾ ਜਾਂ ਫਲੂ ਨਾਲ ਕਾਫ਼ੀ ਮਿਲਦੇ-ਜੁਲਦੇ ਹਨ, ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਭੁਲੇਖੇ ਵਿੱਚ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਾਗ ਲੱਗਣ ਤੋਂ 3 ਤੋਂ 6 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਲੱਛਣ ਦਿਖਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ:
ਖੰਘ ਅਤੇ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਖਰਾਸ਼: ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਲੱਛਣ ਹੈ।
ਬੁਖਾਰ: ਹਲਕਾ ਜਾਂ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਨੱਕ ਵਗਣਾ ਜਾਂ ਬੰਦ ਹੋਣਾ: ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਾਇਰਲ ਫੀਵਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼: ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਜਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਫੁੱਲਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਫੈਲਦਾ ਹੈ?
ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਇਨਸਾਨ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਇਨਸਾਨ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਫੈਲਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਬਿਲਕੁਲ ਕੋਵਿਡ-19 ਵਰਗੇ ਹੀ ਹਨ:
ਹਵਾ ਰਾਹੀਂ: ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਖੰਘਦਾ ਜਾਂ ਛਿੱਕਦਾ ਹੈ।
ਸੰਪਰਕ ਰਾਹੀਂ: ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਣ ਜਾਂ ਗਲੇ ਮਿਲਣ ਨਾਲ।
ਛੂਹਣ ਨਾਲ: ਜੇਕਰ ਵਾਇਰਸ ਕਿਸੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੇ ਹੈਂਡਲ ਜਾਂ ਖਿਡੌਣੇ 'ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਛੂਹ ਕੇ ਆਪਣੀ ਨੱਕ ਜਾਂ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਛੂਹ ਲਿਆ।
ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ?
ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ:
ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ (5 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ): ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸਮਰੱਥਾ (Immunity) ਅਜੇ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਬਜ਼ੁਰਗ (65 ਸਾਲ ਤੋਂ ਉੱਪਰ): ਜਾਂ ਉਹ ਲੋਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਦਮਾ (asthma) ਜਾਂ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ।
ਤੰਦਰੁਸਤ ਬਾਲਗਾਂ ਲਈ ਇਹ ਮਹਿਜ਼ ਇੱਕ ਜ਼ੁਕਾਮ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪੇ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਬਚਾਅ
ਫਿਲਹਾਲ HMPV ਲਈ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵੈਕਸੀਨ ਜਾਂ ਦਵਾਈ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ। ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਘਰ 'ਤੇ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ:
ਆਰਾਮ ਕਰੋ: ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਠੀਕ ਹੋਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿਓ।
ਖੂਬ ਪਾਣੀ ਪੀਓ: ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਹਾਈਡ੍ਰੇਟਡ ਰੱਖੋ।
ਬੁਖਾਰ ਦੀ ਦਵਾਈ: ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਾਲ ਆਮ ਬੁਖਾਰ ਦੀ ਦਵਾਈ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਬਚਾਅ ਦਾ ਤਰੀਕਾ: ਉਹੀ ਪੁਰਾਣਾ ਅਤੇ ਕਾਰਗਰ ਤਰੀਕਾ- ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਸਾਬਣ ਨਾਲ ਧੋਂਦੇ ਰਹੋ, ਬਿਮਾਰ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਖੰਘਦੇ ਸਮੇਂ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਢੱਕੋ।
ਡਰੋ ਨਾ, ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ
2025 ਵਿੱਚ HMPV ਦੀ ਸਰਚ ਵਧਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਸਦਾ ਅਚਾਨਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਪ੍ਰਕੋਪ (outbreak) ਸੀ, ਨਾ ਕਿ ਇਸਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ। ਇਹ ਕੋਵਿਡ-19 ਜਿੰਨਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਘਬਰਾਉਣ (panic) ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਾਫ਼-ਸਫਾਈ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਕਲੀਫ਼ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਦਿਖਾਓ।