ਕੀ ਹਨ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਨਾਲ ਜੁੜੇ 5 ਮਿੱਥ, ਜਿਨ੍ਹਾ 'ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹੋ ਵਿਸ਼ਵਾਸ? ਜੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਜਾਣੋ ਇਸ ਦੀ ਸਚਾਈ

ਲਾਈਫਸਟਾਈਲ ਡੈਸਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਵਜ਼ਨ ਘਟਾਉਣਾ (Weight Loss) ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਮ ਜਾਣਾ, ਡਾਈਟਿੰਗ ਕਰਨਾ, ਸੁਪਰਫੂਡਜ਼ ਲੱਭਣਾ ਲਗਪਗ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਭੱਜ-ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਕਈ ਵਾਰ ਵਜ਼ਨ ਘਟਾਉਣ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਅਫਵਾਹਾਂ ਅਤੇ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ।

ਵਜ਼ਨ ਘਟਾਉਣ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇਹ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਡੀ ਮਿਹਨਤ ਨੂੰ ਬਰਬਾਦ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਵੀ ਖਿਲਵਾੜ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਿੱਥਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਆਓ ਵਜ਼ਨ ਘਟਾਉਣ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅਜਿਹੇ ਹੀ 5 ਆਮ ਮਿੱਥਾਂ (Myths About Weight Loss) ਦੀ ਪੋਲ ਖੋਲ੍ਹਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਚਾਈ-

ਮਿੱਥ 1: ਕਾਰਬਸ (Carbs) ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛੱਡ ਦੇਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ

ਸਚਾਈ: ਇਹ ਸ਼ਾਇਦ ਵਜ਼ਨ ਘਟਾਉਣ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਮਿੱਥ ਹੈ। ਕਾਰਬਸ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਦੇਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛੱਡਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਥੱਕਿਆ ਹੋਇਆ, ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਤੇ ਚਿੜਚਿੜਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਮੁੱਦਾ ਕਿੰਨੇ ਕਾਰਬਸ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰਬਸ ਖਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਹੈ। ਹੋਲ ਗ੍ਰੇਨ ਬਰੈੱਡ, ਬ੍ਰਾਊਨ ਰਾਈਸ, ਓਟਸ, ਦਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਤੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਕੰਪਲੈਕਸ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡ੍ਰੇਟ ਫਾਈਬਰ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਊਰਜਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਰਿਫਾਇੰਡ ਕਾਰਬਸ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਦਾ, ਚੀਨੀ, ਵਾਈਟ ਬਰੈੱਡ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਮਿੱਥ 2: ਦੇਰ ਰਾਤ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਨਾਲ ਮੋਟਾਪਾ ਵਧਦਾ ਹੈ

ਸਚਾਈ: ਵਿਗਿਆਨ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹੈ ਕਿ ਵਜ਼ਨ ਵਧਣਾ ਜਾਂ ਘਟਣਾ ਪੂਰੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਲਈ ਗਈ ਕੁੱਲ ਕੈਲੋਰੀ ਅਤੇ ਖਰਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕੈਲੋਰੀ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਖਾਣੇ ਦੇ ਸਮੇਂ 'ਤੇ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪੂਰੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੈਲੋਰੀ ਲੈ ਲਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਚਾਹੇ ਤੁਸੀਂ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਖਾਓ ਜਾਂ ਰਾਤ ਵਿੱਚ, ਵਜ਼ਨ ਵਧੇਗਾ। ਹਾਂ, ਦੇਰ ਰਾਤ ਭਾਰੀ, ਤਲਿਆ ਹੋਇਆ ਜਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਜ਼ਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਕੈਲੋਰੀ ਇਨਟੇਕ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਤਾਂ ਹਲਕਾ, ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਵਾਲਾ ਸਨੈਕ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਮਿੱਥ 3: ਸਿਰਫ਼ ਕਸਰਤ (Exercise) ਨਾਲ ਹੀ ਵਜ਼ਨ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ

ਸਚਾਈ: ਕਸਰਤ ਵਜ਼ਨ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪਹਿਲੂ ਹੈ। ਇਹ ਸਧਾਰਨ ਫਾਰਮੂਲਾ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਜਿੰਨੀ ਕੈਲੋਰੀ ਖਰਚ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਾ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਵਜ਼ਨ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਕਸਰਤ ਵੀ ਇੱਕ ਬਰਗਰ ਅਤੇ ਕੋਲਡ ਡਰਿੰਕ ਦੀ ਕੈਲੋਰੀ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਰੱਦ (cancel) ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵਜ਼ਨ ਘਟਾਉਣ ਲਈ 80% ਖੁਰਾਕ (ਡਾਈਟ) ਅਤੇ 20% ਕਸਰਤ ਦਾ ਫਾਰਮੂਲਾ ਅਕਸਰ ਸਹੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਸਰਤ ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ (muscles) ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਖੁਰਾਕ ਕੰਟਰੋਲ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਇਸ ਦਾ ਪੂਰਾ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਪਾਉਂਦਾ।

ਮਿੱਥ 4: 'ਲੋ-ਫੈਟ' ਜਾਂ 'ਫੈਟ-ਫ੍ਰੀ' ਉਤਪਾਦ ਵਜ਼ਨ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਵਧੀਆ ਹਨ

ਸਚਾਈ: ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਚਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਉਤਪਾਦ ਵਿੱਚੋਂ ਫੈਟ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਸੁਆਦ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਉਸ ਵਿੱਚ ਚੀਨੀ, ਨਮਕ ਅਤੇ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਫਲੇਵਰ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਤਪਾਦ ਲੋ-ਫੈਟ ਤਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਕੈਲੋਰੀ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਵਜ਼ਨ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਿਹਤਮੰਦ ਫੈਟ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਟਸ, ਐਵੋਕਾਡੋ ਅਤੇ ਘਿਓ ਦਾ ਸੀਮਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਸੇਵਨ ਸਰੀਰ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਮਿੱਥ 5: ਅਤਿ ਦੀ ਖੁਰਾਕ (Extreme Diet) ਜਾਂ ਭੁੱਖੇ ਰਹਿ ਕੇ ਜਲਦੀ ਵਜ਼ਨ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ

ਸਚਾਈ: ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕੈਲੋਰੀ ਲੈਣ 'ਤੇ ਸਰੀਰ 'ਸਟਾਰਵੇਸ਼ਨ ਮੋਡ' ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਊਰਜਾ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਹੌਲੀ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਕੇ ਊਰਜਾ ਲੈਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਨਤੀਜਾ, ਵਜ਼ਨ ਤਾਂ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਨਾਲ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਆਮ ਖੁਰਾਕ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆਓਗੇ, ਸਰੀਰ ਉਸ ਹੌਲੀ ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ ਕਾਰਨ ਜਲਦੀ ਨਾਲ ਵਜ਼ਨ ਵਾਪਸ ਵਧਾ ਲਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਯੋ-ਯੋ ਇਫੈਕਟ' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਡਿਸਕਲੇਮਰ: ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਸੁਝਾਅ ਸਿਰਫ਼ ਆਮ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਜਾਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰੋ।