ਆਰਥਰਾਈਟਿਸ ਨਹੀਂ ਹੈ ਫਿਰ ਵੀ ਦਰਦ? ਏਮਜ਼ ਦੀ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਦੱਸੇ ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਤੇ ਬਚਾਅ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
ਸਰਦੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਕਈ ਲੋਕ ਹੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦਰਦ ਅਤੇ ਅਕੜਨ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਦੇ ਕੁਝ ਠੋਸ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣੀਏ ਡਾ. ਉਮਾ ਕੁਮਾਰ (ਵਿਭਾਗ ਮੁਖੀ, ਰਿਉਮੈਟੋਲੋਜੀ, ਏਮਜ਼, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ) ਤੋਂ ਕਿ ਕੀ ਹਨ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਉਪਾਅ।
Posted By Tejinder Thind
Publish Date: Wed, 26 Nov 2025 11:37 AM (IST)
Updated Date: Wed, 26 Nov 2025 01:11 PM (IST)
ਸੀਮਾ ਝਾਅ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ। ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਅਕੜਾਅ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਠੀਆ ਜਾਂ ਆਰਥਰਾਈਟਿਸ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਵਿਵਸਥਿਤ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੀ ਲੋਕ ਜੋੜਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦਾ ਦਬਾਅ ਘੱਟ ਹੋਣ ਨਾਲ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖਿਚਾਅ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਚਟਪਟੇ ਪਕਵਾਨਾਂ ਕਾਰਨ ਵਜ਼ਨ ਵਧਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੋੜਾਂ ਦਾ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ
ਸਰਦੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਘੱਟ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਖੂਨ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਰੁਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮੌਜੂਦ ਕਾਰਟਿਲੇਜ (cartilage) ਸਖ਼ਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਦਰਦ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵਜ਼ਨ ਦਾ ਵਧਣਾ
ਸਰਦੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਪ੍ਰਤੀ ਥੋੜ੍ਹੇ ਲਾਪਰਵਾਹ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੇਲ-ਘਿਓ ਅਤੇ ਚਟਪਟੇ ਪਕਵਾਨਾਂ ਕਾਰਨ ਵਜ਼ਨ ਵਧਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਵਿਟਾਮਿਨ-ਡੀ ਦੀ ਕਮੀ
ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ-ਡੀ ਦੀ ਕਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਰਦੀ ਵਿੱਚ ਧੁੱਪ ਦੀ ਕਮੀ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਵੀ ਇੱਕ ਵਜ੍ਹਾ
ਸਰਦੀ ਵਿੱਚ ਸੰਕ੍ਰਮਣ (Infection) ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜ਼ੁਕਾਮ, ਖਾਂਸੀ ਅਤੇ ਬੁਖਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵੀ ਹੈ ਕਾਰਕ
ਦਰਦ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਕਾਰਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵੀ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਰਥਰਾਈਟਿਸ ਹੈ, ਉਹ ਤੇਜ਼ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸਮੋਕਿੰਗ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਦਰਦ ਦਾ ਕਾਰਨ
Smoking ਨਾਲ ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ (Tissues) 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪੈਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦਰਦ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਧੂਮਰਪਾਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਜਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਖੋ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਰੁਟੀਨ
ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਘੱਟ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿਓ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਰਥਰਾਈਟਿਸ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਹਲਕੇ-ਫੁਲਕੇ ਕਸਰਤਾਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣ, ਤਾਂ ਜੋ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋਇਆ ਤਰਲ ਇੱਕ ਥਾਂ 'ਤੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ।
ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਿੱਚ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤੋ ਤਾਂ ਕਿ ਵਜ਼ਨ ਨਾ ਵਧੇ ਅਤੇ ਜੋੜਾਂ ਉੱਤੇ ਘੱਟ ਦਬਾਅ ਪਵੇ। ਤਲੇ ਹੋਏ, ਮਸਾਲੇਦਾਰ ਅਤੇ ਚਰਬੀ (ਵਸਾ) ਵਾਲਾ ਭੋਜਨ ਘੱਟ ਕਰੋ।
ਜੇ ਸਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਯੋਗ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਰਦੀ ਵਿੱਚ ਧੁੱਪ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰੋ ਤਾਂ ਕਿ ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾ ਹੋਣ ਪਾਵੇ। ਜੇਕਰ ਕਮੀ ਹੈ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਕੇ ਪੂਰਕ ਦਵਾਈ (supplement) ਜ਼ਰੂਰ ਲਓ।
ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿਓ। ਸਰਦੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਡੀਹਾਈਡ੍ਰੇਸ਼ਨ (Dehydration) ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਸਿਕਾਈ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।