Nails Health Tips: ਨਹੁੰਆਂ 'ਤੇ ਕਾਲੀ ਲਕੀਰ ਜਾਂ ਰੰਗ ਦਾ ਬਦਲਣਾ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ! ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਅਹਿਮ ਟਿਪਸ
ਨਹੁੰ ਸਰੀਰ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਹਨ, ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਗਲਤ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰੀ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਲੈ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਚਿਤਾਵਨੀ ਪਟਨਾ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਏ ‘ਓਨੀਕੋਕਾਨ-2025’ (Onychocon-2025) ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਦਿੱਤੀ।
Posted By Sandip Kaur
Publish Date: Sun, 28 Dec 2025 09:17 AM (IST)
Updated Date: Sun, 28 Dec 2025 09:23 AM (IST)
ਜਾਗਰਣ ਸੰਵਾਦਦਾਤਾ, ਪਟਨਾ: ਨਹੁੰ ਸਿਰਫ਼ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸੰਕੇਤ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਨਹੁੰਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਰੰਗ ਦਾ ਬਦਲਾਅ, ਕਾਲੀਆਂ ਰੇਖਾਵਾਂ, ਮੋਟਾਪਨ ਜਾਂ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੋਣਾ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀ ਜਾਨਲੇਵਾ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਨਹੁੰ ਸਰੀਰ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਹਨ, ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਗਲਤ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰੀ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਲੈ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਚਿਤਾਵਨੀ ਪਟਨਾ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਏ ‘ਓਨੀਕੋਕਾਨ-2025’ (Onychocon-2025) ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਦਿੱਤੀ।
ਡਰਮਾਟੋਲੋਜਿਸਟ (ਚਮੜੀ ਦੇ ਮਾਹਿਰ) ਹੀ ਹਨ ਨਹੁੰਆਂ ਦੇ ਅਸਲੀ ਮਾਹਿਰ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਹੁੰਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਚਮੜੀ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਹੀ ਸਹੀ ਡਾਕਟਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਹੁੰਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੈਡੀਕਲ ਅਤੇ ਸਰਜੀਕਲ ਦੋਵਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਾਇਓਪਸੀ, ਟਿਊਮਰ ਅਤੇ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਇਲਾਜ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਨਹੁੰਆਂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ
| ਬਿਮਾਰੀ / ਸਮੱਸਿਆ | ਨਹੁੰਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਲੱਛਣ |
| ਫੰਗਲ ਇੰਫੈਕਸ਼ਨ | ਪੀਲੇ, ਮੋਟੇ ਅਤੇ ਟੁੱਟਣ ਵਾਲੇ ਨਹੁੰ |
| ਸੋਰਾਇਸਿਸ (Psoriasis) | ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਟੋਏ (ਗੱਡੇ), ਨਹੁੰ ਦਾ ਮੋਟਾ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਲਾਲੀ |
| ਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਇੰਫੈਕਸ਼ਨ | ਦਰਦ, ਸੋਜ ਅਤੇ ਪੀਕ (ਮਵਾਦ) ਪੈਣਾ |
| ਟਰਾਮਾ (ਸੱਟ ਲੱਗਣਾ) | ਨਹੁੰ ਦਾ ਕਾਲਾ ਪੈਣਾ ਜਾਂ ਟੁੱਟਣਾ |
| ਵਿਟਾਮਿਨ-ਮਿਨਰਲ ਦੀ ਕਮੀ | ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਟੁੱਟਣ ਵਾਲੇ ਨਹੁੰ |
| ਥਾਇਰਾਇਡ, ਅਨੀਮੀਆ ਜਾਂ ਲਿਵਰ ਰੋਗ | ਨਹੁੰ ਦਾ ਰੰਗ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਬਦਲਣਾ |
| ਮੇਲਾਨੋਮਾ (ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ) | ਨਹੁੰ 'ਤੇ ਕਾਲੀ ਰੇਖਾ, ਫੈਲਦਾ ਹੋਇਆ ਧੱਬਾ, ਖ਼ੂਨ ਆਉਣਾ ਜਾਂ ਤੇਜ਼ ਦਰਦ |
ਡਾ. ਅਰਚਨਾ ਸਿੰਘਲ, ਡਾ. ਚੰਦਨ ਗਰੋਵਰ, ਡਾ. ਸੁਸ਼ੀਲ ਮਹਿਲੀਆਨੀ, ਡਾ. ਵਿਨੀਤ ਰਹਿਲਾਨ ਅਤੇ ਡਾ. ਸ਼ਿਖਾ ਬੰਸਲ ਵਰਗੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਏਮਜ਼ (AIIMS) ਪਟਨਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੈਸ਼ਨ, ਲਾਈਵ ਡੈਮੋ ਅਤੇ 'ਹੈਂਡਸ-ਆਨ' ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਰਾਹੀਂ ਨਹੁੰਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਇਲਾਜ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ।
ਘਰ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ
ਗੰਦੇ ਜਾਂ ਨੁਕੀਲੇ ਸੰਦਾਂ ਨਾਲ ਨਹੁੰ ਨਾ ਕੱਟੋ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਟਵਾਓ।
ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਨੇਲ ਪਾਲਿਸ਼ ਜਾਂ ਐਕਰੀਲਿਕ ਨੇਲਜ਼ (Acrylic Nails) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ।
ਸ਼ੂਗਰ (Diabetes) ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਲੋਕ ਨਹੁੰਆਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਨਾ ਲੈਣ।
ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਹੋਣ 'ਤੇ ਖ਼ੁਦ ਦਵਾਈ ਨਾ ਲਓ, ਸਗੋਂ ਚਮੜੀ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਮਿਲੋ।
ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਕਦੋਂ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਮਾਹਿਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲਓ:
ਨਹੁੰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਕਾਲੀ ਜਾਂ ਗੂੜ੍ਹੀ ਰੇਖਾ ਜਾਂ ਧੱਬਾ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ।
ਨਹੁੰ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਦਰਦ, ਸੋਜ ਜਾਂ ਪੀਕ (Mavad) ਪੈ ਜਾਵੇ।
ਨਹੁੰ ਦਾ ਅਚਾਨਕ ਡਿੱਗਣਾ ਜਾਂ ਉੱਖੜ ਜਾਣਾ।
ਘਰੇਲੂ ਦਵਾਈਆਂ ਜਾਂ ਕ੍ਰੀਮ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ।
ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਹੁੰ ਦਾ ਠੀਕ ਨਾ ਹੋਣਾ।
ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਉਪਾਅ
ਨਹੁੰਆਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੁੱਕਾ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਰੱਖੋ।
ਬਹੁਤ ਤੰਗ ਜੁੱਤੀਆਂ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ।
ਨਹੁੰ ਕੱਟਣ ਲਈ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਕੀਟਾਣੂ-ਮੁਕਤ (Sterile) ਉਪਕਰਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
ਜਨਤਕ ਸੈਲੂਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਾਈ (Hygiene) ਦਾ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ।
ਵਾਰ-ਵਾਰ ਨੇਲ-ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਬਚੋ।
ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਤੱਕ ਗਿੱਲਾ ਨਾ ਰੱਖੋ।