ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਯੁੱਧ ਜਿੱਤਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਦੱਸੇ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਵੀ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਇੱਕ ਆਮ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਦੁੱਖਾਂ ਦੇ ਦਲਦਲ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੀਤਾ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਆਏ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਤਿੰਨ ਅਜਿਹੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 'ਨਰਕ ਦਾ ਦੁਆਰ' ਕਿਹਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ।

ਧਰਮ ਡੈਸਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ (Bhagwat Geeta) ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ 'ਲਾਈਫ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ' ਗ੍ਰੰਥ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਯੁੱਧ ਜਿੱਤਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਦੱਸੇ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਵੀ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਇੱਕ ਆਮ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਦੁੱਖਾਂ ਦੇ ਦਲਦਲ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੀਤਾ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਆਏ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਤਿੰਨ ਅਜਿਹੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 'ਨਰਕ ਦਾ ਦੁਆਰ' ਕਿਹਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ।
ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਵਧਦਾ ਹੋਇਆ ਤਣਾਅ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਝਗੜਿਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵਜ੍ਹਾ ਇਹੀ ਤਿੰਨ ਆਦਤਾਂ ਹਨ।
1. ਬੇਕਾਬੂ ਕਾਮ (ਬੇਹਿਸਾਬ ਇੱਛਾਵਾਂ)
ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ 'ਕਾਮ' ਯਾਨੀ ਇੱਛਾਵਾਂ ਜੀਵਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਬੇਕਾਬੂ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਅੰਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇ 'ਕੰਜ਼ਿਊਮਰ ਕਲਚਰ' ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਹਰ ਵਕਤ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਵੱਡੀ ਗੱਡੀ, ਮਹਿੰਗਾ ਫ਼ੋਨ, ਐਸ਼ੋ-ਆਰਾਮ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਇੱਛਾਵਾਂ ਜਨੂੰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਨਸਾਨ ਸਹੀ ਅਤੇ ਗ਼ਲਤ ਦਾ ਫ਼ਰਕ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਮਰਿਆਦਾਵਾਂ ਤੋੜਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹੀ ਉਸ ਦੇ ਪਤਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
2. ਕ੍ਰੋਧ (ਗੁੱਸਾ): ਬੁੱਧੀ ਦਾ ਦੁਸ਼ਮਣ
ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਅਸੀਂ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ 'ਤੇ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਲੜਨ ਲੱਗਦੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਿਆਂ 'ਤੇ ਚੀਕਣ ਲੱਗਦੇ ਹਾਂ। ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗੁੱਸਾ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਬੁੱਧੀ ਨੂੰ ਖਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਾਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਸੋਚਣ-ਸਮਝਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਗ਼ਲਤ ਫੈਸਲਾ ਜਾਂ ਬੋਲਿਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਕੌੜਾ ਸ਼ਬਦ ਪੂਰੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਮਿਹਨਤ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਫੇਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਗੀਤਾ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੀ ਉਹ ਰਸਤਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਨਰਕ ਵਰਗੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3. ਲੋਭ (ਲਾਲਚ): ਕਦੇ ਨਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਭੁੱਖ
ਤੀਜਾ ਦੁਆਰ ਹੈ 'ਲੋਭ'। ਅੱਜ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ, ਧੋਖੇਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁੜੱਤਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਲਾਲਚ ਹੈ। ਇਨਸਾਨ ਕੋਲ ਜਿੰਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਘੱਟ ਹੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਲਾਲਚੀ ਵਿਅਕਤੀ ਕਦੇ ਵੀ ਵਰਤਮਾਨ ਦਾ ਆਨੰਦ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦਾ, ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ 'ਹੋਰ' ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਭੱਜਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਲਾਲਚ ਉਹ ਜ਼ੰਜੀਰ ਹੈ ਜੋ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਜਕੜ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਕਦੇ ਸਕੂਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣ ਦਿੰਦੀ।
ਗੀਤਾ ਦੇ ਕਿਸ ਅਧਿਆਏ ਵਿੱਚ ਹੈ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ?
ਸ਼੍ਰੀਮਦ ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ ਦੇ 16ਵੇਂ ਅਧਿਆਏ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸ਼ਲੋਕ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਅਧਿਆਇ ਵਿੱਚ, ਭਗਵਾਨ ਬ੍ਰਹਮ (ਚੰਗੇ) ਅਤੇ ਰੂੜੀ (ਬੁਰੇ) ਸੁਭਾਅ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਦੱਸਦੇ ਹਨ।