ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੇ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਹੀ, ਰੂਸ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਲਈ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸੋਰਸ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮਾਸਕੋ 'ਤੇ ਕਈ ਪਾਬੰਦੀਆਂ (ਬੈਨ) ਲਗਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਭਾਰਤ ਸਮੁੰਦਰੀ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਰੀਦਦਾਰ ਬਣ ਕੇ ਉੱਭਰਿਆ।

ਡਿਜੀਟਲ ਡੈਸਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਰੂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਯਾਤਰਾ 'ਤੇ ਹਨ। ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਪਹੁੰਚੇ ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਤਿਨ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਨਿੱਘੇ ਸਵਾਗਤ ਦੀ ਕਰੈਮਲਿਨ ਨੇ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਦਰਅਸਲ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਤਿਨ ਦਾ ਇਹ ਦੌਰਾ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਭਾਰਤ 'ਤੇ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਲੱਗੇ ਟੈਰਿਫ 'ਤੇ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਵੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਟੈਰਿਫ 'ਤੇ ਬੋਲੇ ਪੁਤਿਨ
ਰੂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਖਾਸ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੰਟਰਵਿਊ ਪੁਤਿਨ ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਆਉਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੌਰਾਨ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਭਾਰੀ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ। ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਖੁਦ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਫਿਊਲ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਫਿਊਲ ਖਰੀਦਣ 'ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੀ ਦਿੱਕਤ ਹੈ?
ਪੁਤਿਨ ਦੀ ਭਾਰਤ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਕੀ ਮਾਇਨੇ?
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਤਿਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਆਪਸੀ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਯੂਕਰੇਨ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੁਤਿਨ ਦਾ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਭਾਰਤ ਦੌਰਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੌਰੇ ਦਾ ਮਕਸਦ ਰੂਸੀ ਤੇਲ, ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਫਾਈਟਰ ਜੈੱਟ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਵਧਾਉਣਾ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਉਪਕਰਣਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਪਾਰਕ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ (US) ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਯੂਕਰੇਨ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮਾਸਕੋ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਦਬਾਅ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁਤਿਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤ ਯਾਤਰਾ
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੇ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਹੀ, ਰੂਸ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਲਈ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸੋਰਸ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮਾਸਕੋ 'ਤੇ ਕਈ ਪਾਬੰਦੀਆਂ (ਬੈਨ) ਲਗਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਭਾਰਤ ਸਮੁੰਦਰੀ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਰੀਦਦਾਰ ਬਣ ਕੇ ਉੱਭਰਿਆ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਵੀ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸਾਮਾਨਾਂ 'ਤੇ US ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਟੈਰਿਫ ਅਤੇ ਰੂਸ 'ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ (Crude Oil Import) ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੁਆਰਾ ਸਸਤੇ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਦੀ ਖਰੀਦ ਨਾਲ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਮਾਸਕੋ ਦੇ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਵਿੱਤ (Finance) ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
'ਅਮਰੀਕਾ ਵੀ ਰੂਸ ਤੋਂ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ ਫਿਊਲ'
ਟਰੰਪ ਟੈਰਿਫ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਖੁਦ ਹੁਣ ਵੀ ਆਪਣੇ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਲਈ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਫਿਊਲ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਵੀ ਫਿਊਲ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ US ਨੂੰ ਸਾਡਾ ਫਿਊਲ ਖਰੀਦਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ, ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਉਹੀ ਖਾਸ ਅਧਿਕਾਰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ? ਇਸ ਸਵਾਲ ਦੀ ਪੂਰੀ ਜਾਂਚ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਸ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੈਸੀਡੈਂਟ ਟਰੰਪ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਚਰਚਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
'ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਦਾ ਵਪਾਰ ਠੀਕ ਚੱਲ ਰਿਹਾ'
ਉੱਥੇ ਹੀ, ਇਸ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੌਰਾਨ ਜਦੋਂ ਪੁਤਿਨ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਕੀ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਆਇਲ ਦੀ ਖਰੀਦ ਘੱਟ ਹੋਈ ਹੈ? ਇਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਨੌਂ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਵਪਾਰਕ ਕਾਰੋਬਾਰ (Overall Trade Turnover) ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਐਡਜਸਟਮੈਂਟ ਹੈ। ਪਰ ਸਾਡਾ ਟ੍ਰੇਡ ਟਰਨਓਵਰ ਲਗਭਗ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹੇ ਹੀ ਲੈਵਲ 'ਤੇ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਪ੍ਰੋਡਕਟਸ ਅਤੇ ਕੱਚਾ ਤੇਲ (Crude Oil)... ਰਸ਼ੀਅਨ ਆਇਲ ਦਾ ਵਪਾਰ, ਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਠੀਕ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।