ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ, ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਨਿਯਮਤ ਸਿਹਤ ਜਾਂਚਾਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਬਾਹਰੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂ ਅਜੇ ਵੀ ਸਾਡੀ ਚੈੱਕਲਿਸਟ ਵਿੱਚੋਂ ਗਾਇਬ ਹੈ: ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਿਹਤ, ਜਿਸਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਜਾਂ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁਣ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਟੈਸਟ ਸਾਡੀ ਰੋਕਥਾਮ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

ਲਾਈਫਸਟਾਈਲ ਡੈਸਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ। ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ, ਲੋਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ, ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਜਾਂਚਾਂ ਵੱਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਇੱਕ ਪਹਿਲੂ ਅਜੇ ਵੀ ਸਾਡੀ Health List ਵਿੱਚੋਂ ਗਾਇਬ ਹੈ। ਜੀ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਫਰਟੀਲਿਟੀ ਦੀ, ਭਾਵ ਰੀਪ੍ਰੋਡਕਟਿਵ ਹੈਲਥ ।
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੌਜਵਾਨ ਅੱਜ ਆਪਣੀ ਬਾਹਰੀ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਿਹਤ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਤੇ ਮੈਟਾਬੋਲਿਕ ਸੰਤੁਲਨ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਮਾਹਰ ਹੁਣ ਫਰਟੀਲਿਟੀ ਟੈਸਟ ਨੂੰ ਪ੍ਰੀਵੈਨਟਿਵ ਹੈਲਥ ਕੇਅਰ ਦਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਿੱਸਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ।
ਫਰਟੀਲਿਟੀ ਸਿਰਫ਼ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮੱਰਥਾ ਨਹੀਂ
ਫਰਟੀਲਿਟੀ ਭਾਵ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਮਾਂ ਜਾਂ ਪਿਤਾ ਬਣਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨਹੀਂ; ਬਲਕਿ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਵੀ ਹੈ।
ਫਰਟੀਲਿਟੀ ਮਾਹਿਰ ਡਾ. ਅਨੰਨਿਆ ਮਹਿਤਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਫਰਟੀਲਿਟੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਕਈ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਤੇ ਮੈਟਾਬੋਲਿਕ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਘੱਟ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਰਿਜ਼ਰਵ, ਥਾਇਰਾਇਡ ਗੜਬੜੀ ਜਾਂ PCOS ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਜਲਦੀ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕ ਸਕਦਾ ਹੈ।"
ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਟੈਸਟ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਜਣਨ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਸਿਹਤ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਹਾਰਮੋਨਲ ਸਿਹਤ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਝਲਕ
ਫਰਟੀਲਿਟੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਨੂੰ ਇਕ 'ਵਿੰਡੋ ਟੂ ਹਾਰਮੋਨਲ ਹੈਲਥ' ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। AMH (Anti-Müllerian Hormone),, FSH (Follicle-Stimulating Hormone) ਅਤੇ ਵੀਰਜ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਰਗੇ ਟੈਸਟ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਹਾਰਮੋਨਲ ਸਥਿਤੀ ਕਿਵੇਂ ਹੈ, ਅੰਡਕੋਸ਼ ਰਿਜ਼ਰਵ ਕਿੰਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੈ।
ਇਹ ਟੈਸਟ ਅਕਸਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕੋਈ ਤੁਰੰਤ ਲੱਛਣ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਉਂਦੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ:
ਇਨਸੁਲਿਨ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ
ਐਂਡੋਮੈਟਰੀਓਸਿਸ
ਥਾਇਰਾਇਡ ਅਸੰਤੁਲਨ
ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਾਚਕ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਡਾ. ਮਹਿਤਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਜਾਂਚ ਦੁਆਰਾ ਲੁਕਵੇਂ ਸਿਹਤ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ - ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਤੁਰੰਤ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਬਦਲਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਤਰਜੀਹਾਂ
ਅੱਜ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੇ ਸਾਡੀਆਂ ਤਰਜੀਹਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕਰੀਅਰ ਫੋਕਸ, ਦੇਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ, ਤਣਾਅ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਕਿਰਿਆ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਇਹ ਸਭ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਜਾਂਚ ਕਦੇ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਜੋੜਿਆਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਸੀ, ਹੁਣ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸਮਾਰਟ ਸਿਹਤ ਵਿਕਲਪ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ 30 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਵਾਰ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਰੁਟੀਨ ਜਾਂਚ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ, ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ, ਜਾਂ ਜਿਗਰ ਟੈਸਟ।
ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦੇਵੇਗੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ
ਅੱਜ ਵੀ, ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਝਿਜਕ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਸੋਚਦੇ ਹਨ, "ਅਸੀਂ ਜਵਾਨ ਹਾਂ, ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਕਿਉਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ?" ਅਸਲੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਵਾਨ ਹੋਣਾ ਸਿਹਤਮੰਦ ਹੋਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਡਾ. ਮਹਿਤਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਸਾਨੂੰ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਨੂੰ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਜਾਂ ਸ਼ੂਗਰ ਚੈੱਕਅਪ ਵਾਂਗ ਆਮ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਪਿਆਂ ਬਣਨ ਵਿੱਚ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਸੂਚਿਤ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਬਾਰੇ ਹੈ।"
ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੋਕਥਾਮ ਸਿਹਤ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਹ ਨਿਯਮਤ ਸਿਹਤ ਪੈਕੇਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕ ਸੈਂਟਰ ਇਸਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਝਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਹੋਣਗੇ।
ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਸਹੀ ਸਮਝ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਬਣਨ ਦੇ ਰਸਤੇ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ, ਹਾਰਮੋਨਸ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੀ ਸਿਹਤ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਵੀ ਹੈ।
- ਡਾ. ਨੀਲਮ ਸੂਰੀ (ਸੀਨੀਅਰ ਸਲਾਹਕਾਰ, ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਅਤੇ ਗਾਇਨੀਕੋਲੋਜਿਸਟ, ਲੈਪਰੋਸਕੋਪਿਕ ਅਤੇ ਰੋਬੋਟਿਕ ਸਰਜਨ, ਇੰਦਰਪ੍ਰਸਥ ਅਪੋਲੋ ਹਸਪਤਾਲ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ) ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ।