Gen-Z ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ ਕੰਮ ਦੇ ਮਾਅਨੇ; ਸਿਰਫ਼ ਪੈਸਾ ਤੇ ਪੁਜ਼ੀਸ਼ਨ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਸਕੂਨ ਤੇ ਮਕਸਦ ਲੱਭ ਰਹੀ ਹੈ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ
ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਸਾਲ 2030 ਤੱਕ ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਗਲੋਬਲ ਵਰਕਫੋਰਸ ਦਾ ਲਗਪਗ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਈਵਾਈ (EY) ਦੀ ਇੱਕ ਖੋਜ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਦੀ ਹੈ। ਖੋਜ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿਰਫ਼ 59 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਇੱਕ ਹੀ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਵਹਾਰਕ ਆਪਸ਼ਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ
Posted By alisha
Publish Date: Sat, 13 Dec 2025 11:16 AM (IST)
Updated Date: Sat, 13 Dec 2025 11:25 AM (IST)
ਲਾਈਫਸਟਾਈਲ ਡੈਸਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਪੋਸਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਆਪਣੇ ਮੈਨੇਜਰ ਦੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਵੇਰੇ ਪੌਣੇ ਤਿੰਨ ਵਜੇ ਭੇਜੇ ਗਏ ਮੈਸੇਜ ਦਾ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦੇਣ 'ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਗੁੱਸਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸੇ ਦਿਨ ਔਰਤ ਨੇ 14 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਵੀਕੈਂਡ 'ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।
ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਤੁਰੰਤ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦੇਣ 'ਤੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਮਾਫੀ ਮੰਗਣੀ ਪਈ। ਔਰਤ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਜਿਸ ਨੌਕਰੀ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿਆਰ ਸੀ, ਉਹੀ ਹੁਣ ਉਸ ਦਾ ਸਕੂਨ ਖੋਹ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਜੇ ਅਸੀਂ ਜਨਰਲ ਜ਼ੈੱਡ (Gen-Z) ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਹ ਵਰਕ-ਲਾਈਫ ਬੈਲੈਂਸ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਅਜਿਹੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਅਤੇ ਟੀਚਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ। ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਡਰਦੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡਣ ਵਿੱਚ ਦੇਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਭ ਕੁਝ
ਆਪਣੀਆਂ ਪਿਛਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਝਦਾਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੇਮੰਤ ਸ਼ਰਮਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, 'ਅਸੀਂ ਜੀਵਨ ਭਰ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਪੈਮਾਨੇ ਦੇਖੇ ਹਨ। ਘਰ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਵੱਡੀਆਂ ਮਾਸਿਕ ਕਿਸ਼ਤਾਂ (EMI) ਵੀ ਚੁਕਾਉਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਨਾਮੀ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਰਕ-ਲਾਈਫ ਬੈਲੈਂਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਜਾਂ ਕੁਰਬਾਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹਾਂ।
ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਜਿੱਥੇ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਕੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਸਫਲ ਵਿਅਕਤੀ ਉਹ ਹੈ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਆਰਥਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਇੱਕ ਪਿਆਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਨਚਾਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਖਾਲੀ ਸਮਾਂ ਹੋਵੇ।' ਸਿੱਧੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਕਹੀਏ ਤਾਂ ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਰਤਾ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਟੀਚਾ। ਉਹ ਪੈਸੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲਚਕੀਲੇਪਣ, ਉਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਈ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੈਕਿੰਸੇ ਦੀ ਖੋਜ ਅਨੁਸਾਰ ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ 41 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਲੋਕ ਹੀ ਆਪਣਾ ਘਰ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਇਸ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀਆਂ ਅਕਾਦਮਿਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਅਸਲੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਨੌਕਰੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲਚਕੀਲਾਪਨ
ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਸਾਲ 2030 ਤੱਕ ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਗਲੋਬਲ ਵਰਕਫੋਰਸ ਦਾ ਲਗਪਗ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਈਵਾਈ (EY) ਦੀ ਇੱਕ ਖੋਜ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਦੀ ਹੈ। ਖੋਜ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿਰਫ਼ 59 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਇੱਕ ਹੀ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਵਹਾਰਕ ਆਪਸ਼ਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਲਗਪਗ 20 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਛੇ ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਲਕਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਉੱਥੇ ਹੀ, ਰੈਂਡਸਟੈਂਡ (Randstad) ਦੀ ਨਵੀਨਤਮ ਖੋਜ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਦਾ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਕਾਰਜਕਾਲ ਸਿਰਫ਼ 1.1 ਸਾਲ ਹੈ, ਜੋ ਮਿਲੇਨੀਅਲਜ਼ (1.8), ਜਨਰਲ ਐਕਸ (2.8) ਅਤੇ ਬੇਬੀ ਬੂਮਰਜ਼ (2.9) ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਛੋਟੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦਾ ਮਤਲਬ ਕਿਤੇ ਤੋਂ ਵੀ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸੋਚ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਵਿਭਿੰਨਤਾ, ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਊਂਸਲਰ ਡਾ. ਤ੍ਰਿਲੋਕ ਸ਼ਰਮਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਲਈ ਨੌਕਰੀ ਬਦਲਣਾ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਨਵੇਂ ਮੌਕਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦਾ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਦਮ ਹੈ। ਉਹ ਕੰਮ ਨੂੰ ਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਹਨ ਬਲਕਿ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਉਸ ਦੇ ਮਾਅਨੇ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਤੇ ਤਰਜੀਹਾਂ
ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਪੂਰੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵਾਧੂ ਕੰਮ (Side Hustle) ਵੀ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਮਿਸ਼ਰਤ ਕਰੀਅਰ ਮਾਰਗ ਨੂੰ 43% ਅਪਣਾਉਣ ਦਾ ਵੀ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
52% ਸਕਿੱਲ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਲਈ ਏਆਈ (AI) ਉਪਕਰਨਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ।
ਇਹ ਪੀੜ੍ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਕਾਰਜ ਸਥਾਨਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਅਭਿਲਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਭਲਾਈ ਇੱਕੋ ਨਾਲ ਵਧ-ਫੁੱਲ ਸਕੇ। ਜਿੱਥੇ ਹਮਦਰਦੀ, ਰਚਨਾਤਮਕਤਾ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੋਵੇ।
ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਏਆਈ ਦਾ 82% ਉਪਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਲਚਕੀਲੇਪਣ, ਉਦੇਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਕੰਮ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮਰੱਥ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਵਰਕ-ਲਾਈਫ ਬੈਲੈਂਸ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ
ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਪਦ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜੀਵਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼, ਕੰਮ ਦੇ ਦਬਾਅ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਮੈਂਟਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਲਾਈਫ ਕੋਚ ਦੀਪਾਲੀ ਨਰੂਲਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਹਰ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਕਾਰਜ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਅਤੇ ਵੱਖਰਾ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਜੇ ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਤ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਜਨਰਲ-ਜ਼ੈੱਡ ਵਰਕ ਅਤੇ ਲਾਈਫ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਮੌਜ-ਮਸਤੀ ਲਈ ਸਮਾਂ ਕੱਢਦੇ ਹਨ।