EPFO Pension Rule: ਜੇ ਕਿਸੇ ਸ਼ਖ਼ਸ ਦੀਆਂ ਹਨ ਦੋ ਪਤਨੀਆਂ ਤਾਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ ਫੈਮਿਲੀ ਪੈਨਸ਼ਨ? ਜਾਣੋ ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ EPFO ਦਾ ਨਿਯਮ
ਕਈ ਵਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਝਗੜੇ ਵੀ ਇਸੇ ਗੱਲ 'ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਭਵਿੱਖ ਨਿਧੀ ਸੰਗਠਨ (EPFO) ਦੇ ਨਿਯਮ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਈਪੀਐੱਫਓ ਦਾ ਨਿਯਮ ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
Posted By Neha Diwan
Publish Date: Fri, 05 Dec 2025 02:39 PM (IST)
Updated Date: Fri, 05 Dec 2025 03:01 PM (IST)
EPFO Pension Rule: ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਕਿਸੇ EPFO ਮੈਂਬਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪਤਨੀਆਂ ਹੋਣ ਤਾਂ ਫੈਮਿਲੀ ਪੈਨਸ਼ਨ (EPFO pension for two wives India) ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ? ਇਹ ਸਵਾਲ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਉਲਝਣ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਝਗੜੇ ਵੀ ਇਸੇ ਗੱਲ 'ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਭਵਿੱਖ ਨਿਧੀ ਸੰਗਠਨ (EPFO) ਦੇ ਨਿਯਮ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਈਪੀਐੱਫਓ ਦਾ ਨਿਯਮ ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
EPFO ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਫੈਮਿਲੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਤਾਂ ਹੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮੈਂਬਰ ਦਾ ਦੂਜਾ ਵਿਆਹ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੈਧ ਹੋਵੇ। ਯਾਨੀ ਜੇ ਦੂਜੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਹੀ ਉਹ ਪੈਨਸ਼ਨ ਲੈਣ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ ਮੰਨੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਦੋਵਾਂ ਪਤਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ ਪੈਨਸ਼ਨ?
ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਆਖ਼ਰ ਦੋਵਾਂ ਪਤਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਨਸ਼ਨ (who gets family pension if two wives) ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ? ਦਰਅਸਲ, EPFO ਦਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਿਯਮ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਫੈਮਿਲੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ, ਜਿਸਦਾ ਵਿਆਹ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਯਾਨੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਪਹਿਲੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ।
'ਸੀਨੀਅਰ ਪਤਨੀ' ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ ਪੈਨਸ਼ਨ
ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਮਝੀਏ ਤਾਂ ਜੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪਤਨੀਆਂ ਹਨ (ਯਾਨੀ ਦੋਵੇਂ ਵਿਆਹ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹਨ), ਤਾਂ ਫੈਮਿਲੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਵਿਆਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ।
ਮਤਲਬ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਸੀਨੀਅਰ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ 'ਸੀਨੀਅਰ' ਦਾ ਮਤਲਬ ਉਮਰ ਤੋਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਵਿਆਹ ਦੀ ਤਰੀਕ ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਦੂਜੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਮਿਲੇਗੀ ਪੈਨਸ਼ਨ?
ਦੂਜੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲੇਗੀ? ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ EPFO ਦਾ ਨਿਯਮ ਸਾਫ਼ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਦੂਜੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਫੈਮਿਲੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਯਾਨੀ ਜੇ ਦੋਵੇਂ ਵਿਆਹ ਵੈਧ ਹਨ, ਤਾਂ ਪੈਨਸ਼ਨ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਪੈਨਸ਼ਨ ਕ੍ਰਮ ਅਨੁਸਾਰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ—ਪਹਿਲਾਂ ਪਹਿਲੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ, ਫਿਰ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ।
ਇਹ ਨਿਯਮ ਇਸ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵੰਡਣ ਵਿੱਚ ਵਿਵਾਦ ਨਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਭੁਗਤਾਨ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹੋ ਸਕੇ।
ਵਿਆਹ ਵੈਧ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵੀ ਨਹੀਂ
ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਦੂਜਾਵਿਆਹ ਵੈਧ ਨਹੀਂ ਹੈ (ਯਾਨੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੈ), ਤਾਂ ਦੂਜੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਫੈਮਿਲੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਾ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ।
ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਿੱਧੇ ਪਹਿਲੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਹੀ ਮਿਲੇਗੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਦੂਜੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਇਸਦਾ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ।
ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਵੰਡ ਵਿਆਹ ਦੀ ਵੈਧਤਾ, ਵਿਆਹ ਦੀ ਤਰੀਕ (ਸੀਨੀਆਰਤਾ), ਅਤੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰ ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਤੈਅ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।