ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਪਛਾਣੇ ਮਨੁੱਖ

ਬਦਲਾਅ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸੱਚ ਹੈ ਪਰ ਮਨ ਵਿਚ ਡਰ ਅਤੇ ਅਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਨ ਇਸ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਵਿਰੋਧ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ੀ-ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲੈਣਾ ਨੈਤਿਕ ਹਿੰਮਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਜਾਂਚ, ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਅਤੇ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸੱਚਾਈ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੀ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਇੱਛਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਨੈਤਿਕ ਹਿੰਮਤ ਦਾ ਸਬੰਧ ਅਕਸਰ ਸੱਚ ਦੇ ਪੱਖ ‘ਚ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਨਿਆਂ ਲਈ ਲੜਾਈ ਲੜਨ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਹਿੰਮਤ ਸਿਰਫ਼ ਬਾਹਰਲੇ ਹਾਲਾਤ ਨਾਲ ਜੂਝਣ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਹ ਹਿੰਮਤ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਹੋ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਕਿ ਬਦਲਾਅ ਕਦੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਇਹ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਕਿ ਪੁਰਾਣੇ ਵਿਚਾਰ ਜਾਂ ਆਦਤਾਂ ਹੁਣ ਸਾਡੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣ ਗਏ ਹਨ, ਇਹ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਵਿਚ ਹਿੰਮਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਮਤ ਆਤਮ-ਮੰਥਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਬਿਨਾਂ ਬਦਲਾਅ ਜਾਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਸੁਵਿਧਾ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ। ਇਹੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਤਾਕਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਠਹਿਰਾਅ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਦਿਸਹੱਦੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਅਕਤੀ, ਸਗੋਂ ਸਮੂਹ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੀ ਤਦ ਹੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੇ ਰਸਤੇ ‘ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕ ਨਵੀਨਤਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਣ। ਜੋ ਲੋਕ ਨੈਤਿਕ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਗਲੇ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਨਵਾਂਪਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਵਹਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨਾ ਮਨੁੱਖਤਾ ਪ੍ਰਤੀ ਸੇਵਾ ਦਾ ਰੂਪ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵਿਅਕਤੀ ਨੈਤਿਕ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਗਲੇ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਦ ਉਹ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ ਹੋਰ ਅਨੁਕੂਲ, ਕਰੁਣਾਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਸਮਾਜ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਕਤ ਦਾ ਨਿਚੋੜ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਹਊਆ ਨਹੀਂ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।

-ਕੁਮਾਰ ਨਰਪੇਂਦਰ।