ਨਾ ਫਿਟਨੈੱਸ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬੀਮਾ, ਬਠਿੰਡਾ 'ਚ ਮੌਤ ਬਣ ਕੇ ਦੌੜ ਰਹੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਅਣਫਿੱਟ ਵਾਹਨ; ਕਿੱਥੇ ਸੁੱਤਾ ਹੋਇਆ RTA

ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ, ਪੰਜਾਬੀ ਜਾਗਰਣ ਬਠਿੰਡਾ : ਸੜਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕਿੰਨੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ ਜਾਂ ਲੋਕ ਕਿੰਨੇ ਜਾਗਰੂਕ ਹਨ? ਇਸਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਾਹਨਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਤ ਇਹ ਹਨ ਕਿ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਵਿਭਾਗ ਕੋਲ ਅਣਫਿੱਟ ਵਾਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਰਿਕਾਰਡ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਸਰਵੇਖਣ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸੈਂਕੜੇ ਅਣਫਿੱਟ ਵਾਹਨ ਸੜਕਾਂ ’ਤੇ ਦੌੜ ਕੇ ਕੀਮਤੀ ਜਾਨਾਂ ਲਈ ਖੌਅ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਡਰਾਈਵਰ ਸੀਟ ਬੈਲਟਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਗੱਡੀ ਚਲਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਬਠਿੰਡਾ ਅਤੇ ਮਾਨਸਾ ਦੋਵੇਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਬਠਿੰਡਾ ਰੀਜਨਲ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਅਥਾਰਟੀ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਪਾਸਿੰਗ ਦਾ ਕੰਮ ਇੱਥੇ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਫਿਟਨੈਸ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਇਹ ਵਾਹਨ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਜਾਣਗੇ। ਦਰਅਸਲ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਵਿਭਾਗ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਿਟਨੈਸ ਦੇਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨਾ ਤਾਂ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ਤੇ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪੁਰਾਣੇ, ਖਰਾਬ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਿਟਨੈਸ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਖ਼ਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅੰਦਰ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਰਟੀਏ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਖੇ ਅਨਫਿੱਟ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤੱਥ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ। ਆਰਟੀਏ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਅਨਫਿੱਟ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਸੜਕਾਂ ਤੋਂ ਹਟਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਜਗਾੜੂ ਵਾਹਨਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। - ਵਿਭਾਗ ਕੋਲ ਅਣਫਿੱਟ ਵਾਹਨਾਂ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਡਾਟਾ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਾਹਨ 8 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਫਿਟਨੈਸ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਾਹਨ 8 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਫਿਟਨੈਸ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਿਭਾਗ ਕੋਲ ਅਜੇ ਤਕ ਅਣਫਿੱਟ ਵਾਹਨਾਂ ਦਾ ਡਾਟਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਬਠਿੰਡਾ ਅਤੇ ਮਾਨਸਾ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਕਿੰਨੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਿਟਨੈਸ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਡਾਟਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕਿੰਨੇ ਪੁਰਾਣੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਿਟਨੈਸ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਬੀਮੇ ਅਤੇ ਫਿਟਨੈਸ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਵਾਹਨ ਅਜੇ ਵੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਤ ਇਹ ਹਨ ਕਿ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅੰਦਰ ਕਿੰਨ੍ਹੇ ਅਣਫਿੱਟ ਵਾਹਨ ਸੜਕਾਂ ’ਤੇ ਦੌੜ ਰਹੇ ਹਨ।

ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਪ੍ਰਤੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਗੰਭੀਰ

ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸੀਟ ਬੈਲਟ ਲਗਾਉਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੀ ਸੀਟ ਤੇ ਬੈਠੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਵੀ ਇਹ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਚ ਸਿਰਫ 5 ਫ਼ੀਸਦੀ ਲੋਕ ਹੀ ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸੀਟ ਬੈਲਟ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਿਸ ਦੀਆਂ ਨਾਕੇ ਹਨ, ਪਰ ਸੀਟ ਬੈਲਟ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਂਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮ ਤੋੜਦਾ ਫੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਰਾਜਸੀ ਆਗੂ ਨਾਲ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਫ਼ਿਰ ਵੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਪੁਲਿਸ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਘੱਟ ਜੁਰਮਾਨੇ ਵਾਲਾ ਚਲਾਨ ਕਰਵਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਿਸ ਅਕਸਰ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸੀਟ ਬੈਲਟ ਚਲਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਇਕ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦਾ ਜੁਰਮਾਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਆਰਟੀਏ ਦਫ਼ਤਰ ਨੂੰ ਸੀਟ ਬੈਲਟ ਨਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਲਗਭਗ 18 ਚਲਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਨਸਾ ਵਿੱਚ 7 ਚਲਾਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। - ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ : ਆਰਟੀਓ ਪੁਨੀਤ ਸ਼ਰਮਾ ਇਸ ਮੌਕੇ ਪੁਨੀਤ ਸ਼ਰਮਾ ਆਰਟੀਓ ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਭਾਗ ਕੋਲ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਡਾਟਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸੜਕਾਂ ’ਤੇ ਕਿੰਨੇ ਵਾਹਨ ਅਨਫਿੱਟ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਣਫਿੱਟ ਵਾਹਨਾਂ ਸਬੰਧੀ ਸਰਵੇ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਉਹ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਅਨਫਿੱਟ ਵਾਹਨ ਫੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚਾਲਾਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਅਣਫਿੱਟ ਵਾਹਨਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕਾਰਵਾਈ ਹੋਵੇਗੀ।