ਵਿਆਹਾਂ ਦਾ ਸੀਜ਼ਨ ਤੇ AI ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੇ ਨਵੇਂ ਹਥਿਆਰ, Marriage card ਤੋਂ ਵੀ ਹੋ ਰਹੀ ਠੱਗੀ; ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿਣ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਇਹ 6 ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ

ਜਾਗਰਣ ਸੰਵਾਦਦਾਤਾ, ਮੰਡੀ : ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਆਹ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਅਤੇ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ (AI) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੇ ਠੱਗਾਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਹਥਿਆਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏ ਹਨ। ਇਸੇ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਸੂਬਾ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਸਟੇਟ ਸੀਆਈਡੀ ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਯੂਨਿਟ ਨੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਦੇ ਸੱਦਿਆਂ ਅਤੇ AI ਡੀਪਫੇਕ ਧੋਖਾਧੜੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਚਿਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਠੱਗੀ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਆਰਥਿਕ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ।

ਡਿਜੀਟਲ ਵਿਆਹ ਕਾਰਡ ਧੋਖਾਧੜੀ

ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਟ੍ਹਸਐਪ 'ਤੇ ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰਾਂ ਤੋਂ ਵਿਆਹ ਦਾ ਡਿਜੀਟਲ ਸੱਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਬਿਲਕੁਲ ਅਸਲੀ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਲਿੰਕ ਜਾਂ ਫਾਈਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਮੈਲਿਸ਼ੀਅਸ ਏਪੀਕੇ (APK) ਫਾਈਲ ਜਾਂ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਲਿੰਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫਾਈਲ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਫੋਨ ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਮਾਲਵੇਅਰ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਲਵੇਅਰ ਚੁੱਪਚਾਪ ਫੋਨ ਤੋਂ ਬੈਂਕ ਅਕਾਊਂਟ ਡਿਟੇਲਜ਼, ਓਟੀਪੀ, ਪਾਸਵਰਡ, ਮੈਸੇਜ ਅਤੇ ਸੰਪਰਕ ਸੂਚੀ ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਚੋਰੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।

ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮਾਲਵੇਅਰ ਪੀੜਤ ਦੇ ਮੋਬਾਈਲ ਤੋਂ ਹੀ ਅੱਗੇ ਦੂਜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਨਕਲੀ ਵਿਆਹ ਦੇ ਸੱਦੇ ਭੇਜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਕੈਮ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਅਸਲੀ ਵਿਆਹ ਦੇ ਕਾਰਡ ਕਦੇ ਵੀ ਏਪੀਕੇ (APK) ਫਾਈਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ, ਸਗੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਇਮੇਜ ਜਾਂ ਪੀਡੀਐਫ ਫਾਰਮੈਟ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਨਕਲੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੇ ਵੀਡੀਓ (AI ਡੀਪਫੇਕ) ਤੋਂ ਠੱਗੀ

ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ AI ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਡੀਪਫੇਕ ਵੀਡੀਓ ਅਤੇ ਆਡੀਓ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਪਰਾਧੀ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਜਾਂ ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਕੁਝ ਸਕਿੰਟ ਇਕੱਠੇ ਕਰਕੇ AI ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਬਿਲਕੁਲ ਅਸਲੀ ਵਰਗੀ ਨਕਲੀ ਆਵਾਜ਼ ਜਾਂ ਵੀਡੀਓ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਪੀੜਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਦੋਸਤ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਜਾਂ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਕੇ ਪੈਸੇ ਭੇਜਣ, ਓਟੀਪੀ ਦੱਸਣ ਜਾਂ ਲਿੰਕ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ ਦਬਾਅ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ

ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਠੱਗ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਚਾਨਕ ਕੋਈ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੱਸਣਾ, ਕਿਸੇ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇਣਾ, ਜਾਂ ਡਰ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨਾ।

ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਲਾਹ

ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਾਇਸ ਜਾਂ ਵੀਡੀਓ ਕਾਲ ਨੂੰ ਹੀ ਪ੍ਰਮਾਣ ਮੰਨਣ ਦੀ ਗਲਤੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ, ਸਗੋਂ ਕਿਸੇ ਵੱਖਰੇ ਸਰੋਤ ਤੋਂ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।

ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ

• ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰਾਂ ਤੋਂ ਆਏ ਸੱਦੇ ਜਾਂ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਨਾ ਖੋਲ੍ਹੋ।
• ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਾਇਸ ਜਾਂ ਵੀਡੀਓ ਸੰਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਭਰੋਸਾ ਨਾ ਕਰੋ।
• ਓਟੀਪੀ, ਪਿੰਨ ਜਾਂ ਪਾਸਵਰਡ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਕਾਲਰ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਨਾ ਕਰੋ।
• ਮੋਬਾਈਲ ਵਿੱਚ ਅਣਜਾਣ ਐਪ ਜਾਂ ਏਪੀਕੇ ਫਾਈਲ ਇੰਸਟਾਲ ਨਾ ਕਰੋ।
• ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਦਬਾਅ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿੱਤੀ ਫੈਸਲਾ ਨਾ ਲਓ।
• ਸ਼ੱਕੀ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰੋ।

ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਾਈਬਰ ਠੱਗੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤੁਰੰਤ 1930 ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਕਾਲ ਕਰਕੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਵਾਓ।