Research News : ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨਾਲ ਸੰਤੁਲਨ ਲਈ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ

ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਿਹਾਰ ਲਈ ਰਫ਼ਤਾਰ ਦਾ ਸਹੀ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਮਾਗ ’ਚ ਇਕ ਟਾਈਮਰ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਨੇਚਰ ਪੱਤ੍ਰਿਕਾ ’ਚ ਛਪੀ ਖੋਜ ’ਚ ਵਿਗਿਆਨੀ ਜਿਦਾਨ ਯਾਂਗ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਟਾਈਮਰ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਦੋ ਖੇਤਰਾਂ, ਮੋਟਰ ਕਾਰਟੈਕਸ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੀਏਟਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਹਿਯੋਗ ਰਾਹੀਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੋਨੋਂ ਮਿਲ ਕੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਟ੍ਰੈਕ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਚੂਹਿਆਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਟ੍ਰੀਟ ਖਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮੋਟਰ ਕਾਰਟੈਕਸ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੀਏਟਮ ’ਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਨਿਊਰਾਨਾਂ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਪੈਟਰਨ ਨੂੰ ਮਾਪਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਟਾਈਮਰ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ, ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਪਾਂ ਨੂੰ ਆਪਟੋਜੈਨੇਟਿਕਸ ਨਾਮਕ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਮਾਗੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਖੇਤਰ ’ਚ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਪੈਟਰਨ ’ਚ ਹੋ ਰਹੇ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਿੱਤੀ।

ਖੋਜੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਮਾਗੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ’ਚ ਛੋਟੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨਾਲ ਨਿਊਰਲ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਇਹ ਪਛਾਣਨ ’ਚ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ ਕਿ ਹਰ ਖੇਤਰ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਟਾਈਮਰ ’ਚ ਕੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਝ ਆਈ ਕਿ ਇਹ ਦਿਮਾਗੀ ਖੇਤਰ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਟ੍ਰੈਕ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਲੱਖਣ ਕੰਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਰੇਤਘੜੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਖੋਜੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੋਟਰ ਕਾਰਟੈਕਸ ਰੇਤਘੜੀ ਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ, ਜੋ ਸਟ੍ਰੀਏਟਮ ਨੂੰ ਨਿਊਰਲ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਭੇਜਦਾ ਹੈ। ਸਟ੍ਰੀਏਟਮ ’ਚ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਮ੍ਹਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਰੇਤਘੜੀ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ’ਚ। ਜਦੋਂ ਸੰਕੇਤ ਤੈਅ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਖੋਜੀਆਂ ਨੇ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ ’ਤੇ ਮੋਟਰ ਕਾਰਟੈਕਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਰੇਤਘੜੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਦਬਾ ਕੇ ਰੇਤ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਟ੍ਰੀਏਟਮ ’ਚ ਗਤੀਵਿਧੀ ਰੁਕ ਗਈ ਅਤੇ ਚੂਹੇ ਦਾ ਟ੍ਰੀਟ ਖਾਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ’ਚ ਦੇਰ ਹੋ ਗਈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜਦੋਂ ਸਟ੍ਰੀਏਟਮ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਰੀਸੈੱਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਰੇਤਘੜੀ ਨੂੰ ਪਲਟ ਕੇ ਟਾਈਮਰ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। (ਪੀਟੀਆਈ)