ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੀਜਿੰਗ 'ਚ ਸੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ, ਚੀਨ ਨੇ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ ਧੂੰਆਂ-ਮੁਕਤ; ਕੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਹੋ ਸਕਦਾ Beijing Model?

ਡਿਜੀਟਲ ਡੈਸਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਇੱਕ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਾਜਧਾਨੀ ਧੂੰਏਂ ਅਤੇ ਧੂੜ ਦੀ ਇੱਕ ਸੰਘਣੀ ਚਾਦਰ ਵਿੱਚ ਢੱਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। AQI 500 ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਖੰਘ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਣ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਮਰੀਜ਼ ਹਨ। ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਤੱਥ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ GRAP-3 ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਸਾਰੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਦਫਤਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ 50% ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਘਰੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਦਾ ਹੈ: ਜੇਕਰ ਬੀਜਿੰਗ ਕਦੇ ਦਿੱਲੀ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਹਵਾ-ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸ਼ਹਿਰ ਸੀ, ਤਾਂ ਚੀਨ ਨੇ ਬੀਜਿੰਗ ਵਿੱਚ ਧੂੰਏਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਘਟਾਇਆ?

ਚੀਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬੀਜਿੰਗ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ 2007 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ 2011 ਤੱਕ, ਸਥਿਤੀ ਦਿੱਲੀ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਬਦਤਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਸ਼ਹਿਰ ਸੰਘਣੇ ਸਲੇਟੀ ਧੂੰਏਂ ਵਿੱਚ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। PM2.5 ਦਾ ਪੱਧਰ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ। 2013 ਵਿੱਚ, ਬੀਜਿੰਗ ਵਿੱਚ AQI 755 ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਸਾਲ, ਕਈ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਨੇ ਬੀਜਿੰਗ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸਾਲ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।

ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਬੀਜਿੰਗ ਦੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਝਿਜਕਦੀਆਂ ਸਨ। ਚੀਨੀ ਅਮੀਰ ਲੋਕ ਪਰਵਾਸ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਚੀਨ ਲਈ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਬਣ ਗਈ ਸੀ।

ਚੀਨ ਨੇ ਫਿਰ ਹਮਲਾਵਰ, ਸਖ਼ਤ ਅਤੇ ਸੁਚੱਜੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਅੱਜ ਬੀਜਿੰਗ ਦੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸਾਫ਼ ਹੈ। AQI ਪੱਧਰ 100 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੀਜਿੰਗ ਹੁਣ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਦੂਜੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।

ਪਹਿਲਾਂ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਕੀਤੀ ਪਛਾਣ, ਫਿਰ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ?

ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਚੀਨ ਆਪਣੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜੀਡੀਪੀ, ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਭ ਵਧਦੀ ਗਈ। ਚੀਨ ਜਲਦੀ ਹੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣ ਗਿਆ। ਤੇਲ ਅਤੇ ਕੋਲੇ ਦੀ ਖਪਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੀ। ਸਰਦੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਕੋਲੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।

ਇਸ ਸਭ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਬੀਜਿੰਗ ਦੀ ਹਵਾ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਹੋ ਗਈ। ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ, ਮੰਗੋਲੀਆ ਤੋਂ ਆਏ ਰੇਤ ਦੇ ਤੂਫਾਨਾਂ ਨੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ। ਕੋਵਿਡ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ, ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਸਕ ਪਹਿਨੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਚੀਨ ਨੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਿਆ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਇਸਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ।

ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਨ ਨੀਤੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹਵਾ ਹੋਈ ਸਾਫ਼?

• ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2013 ਵਿੱਚ 5 ਸਾਲਾ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਾਰਜ ਯੋਜਨਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ।
• ਇਸਨੇ ਬੀਜਿੰਗ-ਤਿਆਨਜਿਨ-ਹੇਬੇਈ ਖੇਤਰ ਲਈ ਸਖ਼ਤ PM2.5 ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਟੀਚੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ।
• ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਦਯੋਗਾਂ, ਬਾਲਣ ਦੇ ਮਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ 'ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ।
• ਬਲੂ ਸਕਾਈ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਮੁਹਿੰਮ 2018 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸਖ਼ਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਕਾਰਵਾਈ ਨੰਬਰ 1: ਉਦਯੋਗਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਕਿਹੜੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਹਨ?

• ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬੀਜਿੰਗ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਛੋਟੀਆਂ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
• ਸਟੀਲ, ਸੀਮਿੰਟ ਅਤੇ ਕੋਲੇ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟਾਂ ਵਰਗੇ ਭਾਰੀ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਪਣਾਉਣ ਜਾਂ ਬੀਜਿੰਗ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
• ਬੀਜਿੰਗ ਨੇ 2017 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਆਖਰੀ ਕੋਲਾ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਅਤੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਵੱਲ ਮੁੜਿਆ।

ਕਾਰਵਾਈ ਨੰਬਰ 2: ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਯੂਰਪੀ ਮਾਡਲ ਅਪਣਾਇਆ

• ਬੀਜਿੰਗ ਦੇ ਧੂੰਏਂ ਵਿੱਚ ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦਾ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ, ਚੀਨ ਨੇ ਯੂਰਪੀ ਮਾਡਲ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸਖ਼ਤ ਨਿਕਾਸ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ।
• ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਔਡ-ਈਵਨ ਦਿਨ ਯੋਜਨਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਗਈ।
• ਨਵੇਂ ਵਾਹਨ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
• ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਅਤੇ ਸਬਸਿਡੀ ਦਿੱਤੀ।
• ਮੈਟਰੋ ਲਾਈਨਾਂ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਬੱਸਾਂ ਸਮੇਤ ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਕਾਰਵਾਈ ਨੰਬਰ 3: ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਨ ਊਰਜਾ

• ਚੀਨ ਨੇ ਸੂਰਜੀ ਅਤੇ ਪੌਣ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਜਲਦੀ ਹੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਾਫ਼-ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਕ ਬਣ ਗਿਆ।
• ਬੀਜਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਲੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗੈਸ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਹੀਟਿੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘੱਟ ਗਿਆ।

ਕਾਰਵਾਈ ਨੰਬਰ 4: ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਸੁਧਾਰ ਨਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਸਜ਼ਾ-ਜੁਰਮਾਨਾ

• ਚੀਨ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਸਲ-ਸਮੇਂ ਦੀ ਹਵਾ-ਗੁਣਵੱਤਾ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਵਧੀ।
• ਵਾਤਾਵਰਣ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਜੁਰਮਾਨਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਕੁਝ ਨੂੰ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਜੇਲ੍ਹ ਵੀ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
• ਸਥਾਨਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਧਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਮਿਲੀ।

ਕਾਰਵਾਈ ਨੰ. 5: ਜੰਗਲ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਨ ਖੇਤਰ

ਬੀਜਿੰਗ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹਰੀ ਪੱਟੀਆਂ, ਜੰਗਲ ਅਤੇ ਪਾਰਕ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਧੂੜ ਭਰੇ ਤੂਫਾਨਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ।

ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਬੀਜਿੰਗ ਵਰਗੇ ਕਿਹੜੇ ਨਿਯਮ ਤੁਰੰਤ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ?

ਕੇਂਦਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ (CPCB) ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਧੀਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਡਾ. ਦੀਪਾਂਕਰ ਸਾਹਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੀਜਿੰਗ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰ ਹਨ। ਬੀਜਿੰਗ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ, ਸਰਕਾਰੀ ਨੀਤੀਆਂ, ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਅਭਿਆਸ ਸਭ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਹਨ। ਚੀਨ ਇੱਕ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਲੋਕਤੰਤਰ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਵੀ ਵਾਧੂ ਵਾਹਨ ਜਾਂ ਵਾਧੂ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਖ਼ਤ ਉਪਾਅ ਜ਼ਰੂਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ-

• ਠੋਸ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ, ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਮਲਬੇ ਅਤੇ ਸੜਕ ਨਿਰਮਾਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਾਰੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
• ਧੂੜ ਕੰਟਰੋਲ ਅਤੇ ਨਿਕਾਸ ਦੀ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
• ਮੌਸਮ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅੱਗੇ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਉਪਾਅ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰੋ।
• ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕਸਾਰ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ।
• ਬਿਹਤਰ ਭੂਮੀ ਵਰਤੋਂ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
• ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵਾਹਨ-ਮੁਕਤ ਐਲਾਨਣਾ।
• ਕੂੜਾ, ਟਾਇਰ, ਪਰਾਲੀ ਆਦਿ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
• ਧੂੜ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ, ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨਾ ਤਾਂ ਜੋ ਘੱਟ ਧੂੜ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇ।
• ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉੱਪਰਲੀ ਪਰਤ (ਉੱਪਰਲੀ ਮਿੱਟੀ) ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਬਿਹਤਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
• ਸਾਰੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘਟਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
• ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਯਤਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।