ਘੱਗਰ ਦਾ ਵਧਿਆ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਖਤਰੇ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ’ਤੇ ਪੁੱਜਾ, ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹ ਲੱਗੇ ਸੁੱਕਣ

ਪਾਣੀ 748 ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਇੰਚ ਦੂਰ, ਸਥਿਤੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਗੰਭੀਰ

ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ, ਪੰਜਾਬੀ ਜਾਗਰਣ, ਸੰਗਰੂਰ : ਮੂਨਕ-ਖਨੌਰੀ ਇਲਾਕੇ ’ਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਘੱਗਰ ਦਰਿਆ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹ ਸੁੱਕ ਰਹੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਘੱਗਰ ਦਰਿਆ ਦੀ ਚੌੜਾਈ ਹਰਿਆਣਾ ਵੱਲ ਵਧਦੇ ਹੀ ਘੱਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਕਾਰਨ ਘੱਗਰ ਓਵਰਫਲੋ ਹੋ ਕੇ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਐਤਵਾਰ ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਹਰ ਘੰਟੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੋਮਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਤਕ ਪਾਣੀ 748 ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਇੰਚ ਦੂਰ ਹੈ। ਘੱਗਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ ਖਿੱਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਲ 2023 ਦੌਰਾਨ ਹੜ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਈ ਸੀ।

ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਸੁਖਨਾ ਝੀਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਛੱਡੇ ਜਾ ਰਹੇ ਪਾਣੀ ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਘੱਗਰ ਦਰਿਆ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। 28, 29, 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਘੱਗਰ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਘੱਟ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ 30 ਅਗਸਤ ਦੀ ਰਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 31 ਅਗਸਤ ਤੇ 1 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਘੱਗਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਿਆ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਘੱਗਰ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਹੜ੍ਹ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਘੱਗਰ ’ਚੋਂ ਜਲ ਬੂਟੀ, ਕੂੜਾ ਆਦਿ ਕੱਢਣ ਦਾ ਕੰਮ ਚੱਲਦਾ ਦੇਖਿਆ

ਬੇਸ਼ੱਕ, ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਸੰਭਾਵੀ ਹੜ੍ਹ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ, ਘੱਗਰ ਦਰਿਆ ਵਿੱਚੋਂ ਜਲ ਬੂਟੀ, ਕੂੜਾ ਆਦਿ ਕੱਢਣ ਦਾ ਕੰਮ ਚੱਲਦਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਲਹਿਰਗਾਗਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕ ਠੇਕਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਡਰੇਨਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਜਲ ਸਰੋਤ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਐਸਡੀਓ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਘੱਗਰ ਦੀ ਸਫਾਈ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਗੰਭੀਰ ਨਤੀਜੇ ਭੁਗਤਣੇ ਪੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।

- ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਬਚਾਅ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ

ਘੱਗਰ ਨਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸੰਭਾਵੀ ਹੜ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਹੜ੍ਹ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਡਰ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਹੜ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਭਰ ਦੇ ਕਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਬਹੁਤ ਮਾੜੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂਆਂ ਲਈ ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਬੋਰੀਆਂ, ਖਾਲੀ ਬੋਰੀਆਂ, ਸੁੱਕਾ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਮੱਕੀ ਦੇ ਅਚਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਜੇਕਰ ਘੱਗਰ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।

- ਲਗਭਗ 16 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਘੱਗਰ ਬਹੁਤ ਤੰਗ ਹੈ

ਘੱਗਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਸੰਗਰੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਲਗਭਗ 38 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਖੇਤਰ ਘੱਗਰ ਨਾਲ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2009 ਦੌਰਾਨ, ਖਨੌਰੀ ਤੋਂ ਮਕੋਰੜ ਸਾਹਿਬ ਤੱਕ 22 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਘੱਗਰ ਦੇ ਕੰਢਿਆਂ ਨੂੰ ਚੌੜਾ ਅਤੇ ਪੱਕਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਕੋਰੜ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਕੜੈਲ ਤੱਕ ਲਗਭਗ 16 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਖੇਤਰ ਦਾ ਕੰਮ ਅਜੇ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਘੱਗਰ ਦਾ ਰਸਤਾ ਬਹੁਤ ਤੰਗ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਘੱਗਰ ਦੇ ਕੰਢੇ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਲ 2023 ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਘੱਗਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੇ ਲਗਭਗ 41 ਹਜ਼ਾਰ 448 ਏਕੜ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਬੇਸ਼ੱਕ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਰੇੜਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਪਿੱਛੇ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਧੇ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਵਿਗੜ ਸਕਦੀ ਹੈ।