ਕਿਸਾਨ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਆਯੋਜਿਤ

ਪੰਜਾਬੀ ਜਾਗਰਣ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ

ਫਗਵਾੜਾ : ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਫਸਲਾਂ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਬਾਇਓਚਾਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ’ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਇਕ ਦਿਨਾ ਕਿਸਾਨ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਇੰਧਨਾ ਕਲਾਸਕੇ ਵਿਚ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਸੁਧਾਰਕ ਵਜੋਂ ਬਾਇਓਚਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਉਪਯੋਗ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਵਧਦੇ ਭੂਜਲ ਪੱਧਰ, ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਪਰਤ (ਕੰਪੈਕਸ਼ਨ) ਅਤੇ ਵਧੀਕ ਲਵਣਤਾ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚ ਮੁੱਲ ਵਾਲੀਆਂ ਬਾਗਬਾਨੀ ਫਸਲਾਂ ਵੱਲ ਮੋੜਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਕੂਲ ਆਫ ਐਗ੍ਰੀਕਲਚਰ, ਲਵਲੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਮਾਹਰਾਂ ਅਤੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਤੇ ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਮੁੱਖ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਡਾ. ਚੰਦਰ ਮੋਹਨ ਮਹਿਤਾ (ਐਸੋਸ਼ੀਏਟ ਡੀਨ), ਡਾ. ਪ੍ਰਸਾਦ ਰਾਸਾਨੇ, ਡਾ. ਅਪਰਾਜਿਤਾ ਭਸੀਨ, ਡਾ. ਵਿਪੁਲ ਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਡਾ. ਗੌਰਵ ਸ਼ਰਮਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਤਜਰਬੇ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੌਰਾਨ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬਾਇਓਚਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਬਣਤਰ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਾਣੀ ਸੋਖਣ ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਵਧਦੀ ਹੈ, ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲਵਣਤਾ ਤੇ ਪਾਣੀ ਭਰਾਅ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਾਇਓਚਾਰ ਦੀ ਢੁੱਕਵੀਂ ਮਾਤਰਾ, ਖੇਤ ਵਿਚ ਪਾਉਣ ਦੀ ਵਿਧੀ, ਗੋਬਰ ਖਾਦ ਅਤੇ ਕੰਪੋਸਟ ਨਾਲ ਮਿਲਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲਾਭਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਾਰਬਨ ਸਟੋਰੇਜ ਅਤੇ ਸੂਖਮ ਜੀਵ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵਿਚ ਵਾਧੇ ਬਾਰੇ ਵਿਹਾਰਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਅਨਾਜ ਆਧਾਰਿਤ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਨਿੰਬੂ ਵਰਗੀ ਫਸਲਾਂ (ਸਿਟਰਸ), ਅਮਰੂਦ, ਕਿੰਨੂ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਬਾਗਬਾਨੀ ਫਸਲਾਂ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਚ ਬਾਗਬਾਨੀ ਉਤਪਾਦਾਂ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਸਿਟਰਸ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਸੰਵਰਧਨ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦ ਵਿਕਾਸ ’ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੈਸ਼ਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕਟਾਈ, ਗ੍ਰੇਡਿੰਗ, ਪੈਕੇਜਿੰਗ ਅਤੇ ਸਟੋਰੇਜ ਰਾਹੀਂ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜੂਸ, ਸਕੁਐਸ਼, ਮੁਰੱਬਾ, ਛਿਲਕਿਆਂ ਦਾ ਪਾਊਡਰ, ਅਵਸ਼ਯਕ ਤੇਲ, ਕੈਂਡੀ ਅਤੇ ਸੁੱਕੇ ਫਲਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਛੋਟੇ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਤਕਨੀਕਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਵਾਧੂ ਆਮਦਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮੌਕੇ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਸਕਣ। ਇੰਧਨਾ ਕਲਾਸਕੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਚ ਭਰਪੂਰ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਭਾਗ ਲਿਆ ਅਤੇ ਚਰਚਾਵਾਂ ਤੇ ਮੈਦਾਨੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਸਰਗਰਮ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਆਯੋਜਕਾਂ ਨੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਰਵਾ ਕੇ ਬਾਇਓਚਾਰ ਆਧਾਰਿਤ ਟਿਕਾਊ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ, ਬਾਗਬਾਨੀ ਵਿਸਥਾਰ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਪੱਧਰੀ ਉਦਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦੁਹਰਾਈ।