ਭੋਪਾਲ ਤ੍ਰਾਸਦੀ : ਤੀਸਰੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਡੀਐਨਏ 'ਚ ਵੀ ਜ਼ਹਿਰ, 3 ਗੁਣਾ ਵਧੀਆਂ ਵਿਕ੍ਰਿਤੀਆਂ

ਜਾਗਰਣ ਨੈੱਟਵਰਕ, ਭੋਪਾਲ। 2 ਅਤੇ 3 ਦਸੰਬਰ, 1984 ਦੀ ਦਰਮਿਆਨੀ ਉਹ ਡਰਾਵਹ ਰਾਤ ਅੱਜ ਵੀ ਭੋਪਾਲ ਨੂੰ ਡਰਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਯੂਨਿਅਨ ਕਾਰਬਸਾਈਡ (ਯੂਸੀ) ਫੈਕਟਰੀ ਸੇ ਮਿਥਾਇਲ ਆਇਸੋਸਾਈਨੇਟ (ਆਈਸੀ-ਮਿਕ) ਗੈਸ ਰਿਸਕਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਘੁਲ ਗਈ। ਇਸ ਜ਼ਹਰੀਲੀ ਗੈਸ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈ ਲਈ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਦੁੱਖ ਹੁਣ ਤੀਸਰੀ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਖੂਨ ਅਤੇ ਜੀਨ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ ਹੈ।

ਉਦਯੋਗਿਕ ਦੁਰਘਟਨਾ 41 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਹ ਜ਼ਹਿਰ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰਕ ਵਿਕਾਰ, ਕੈਂਸਰ, ਕਮਜ਼ੋਰ ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਮਾਤਰਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਕਿ ਐਮਆਈਸੀ ਗੈਸ ਜੀਨੋ ਟਾਕਸਿਕ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਡੀਐਨਆਈ ਅਤੇ ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ (ਗੁਣਸੂਤਰ) ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਾਲ 1986 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਗੈਸ ਪੀੜਿਤਾਂ ਦੇ ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨ ਮਿਲੀ ਸੀ।

ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਰਿਸਰਚ ਇਨ ਐਨਵਾਇਰਨਮੈਂਟਲ ਹੇਲਥ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਲ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਨਮਜਾਤ ਵਿਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਆਮ ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਹੋਰ ਹਨ। ਪੀੜਿਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰਭਪਾਤ ਦੀ ਦਰ ਊਚੀ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਮੌਤ ਦਰ ਵੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਈ ਗੁਣਾ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੀੜਿਤਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਕਾਸ ਵੀ ਕਾਫੀ ਧੀਮਾ ਹੈ। ਆਮ ਬੱਚੇ ਨੌਂ ਤੋਂ 12 ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਚੱਲਦੇ ਹਨ, ਉਹੀ ਗੈਸ ਫਲੈਫ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਡੇਢ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਹੀ ਬੱਚੇ ਚਲਦੇ ਹਨ।

ਯੂਨੀਅਨ ਕਾਰਬਡਾਈਡ ਸੈਨ ਡਿਏਗੋ ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਮਾਈਕ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਏ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦਾ ਕੈਂਸਰ, ਪੀੜਤਤਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਤੀਸਰੀ ਕੌਮ ਤਕ ਜੀਨ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਕੂੜਾ ਹਟਾਓ ਪਰ ਦੰਸ਼ ਅਜੇ ਵੀ ਸਥਿਰ

ਹਮੀਦੀਆ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਫੋਰੇਂਸਿਕ ਮਾਹਿਰ ਡਾ. ਡੀ.ਕੇ. ਸਤਪਥੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਯੂਨਿਅਨ ਕਾਰਬਾਇਡ ਤੋਂ ਜਹਰੀਲਾ ਕੂੜਾ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਪੀੜਿਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅੱਜ ਵੀ ਆਨੁਅੰਕਸੀ ਬੀਮਾਰਾਂ ਤੋਂ ਘਿਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਹੋਰਤਰ ਨੂੰ 12-15 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦਾ ਮਾਮੂਲੀ ਮੁਆਵਜਾ ਮਿਲਿਆ। ਸਿਹਤ ਵੀ ਬਦਹਾਲ ਹੈ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਸਾਲ 1991 ਵਿੱਚ ਗਰੀਬ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਡਾਕਟਰੀ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਰਿਵਾਰ ਤੱਕ ਵੀ ਪਹੁੰਚਿਆ।

ਸਾਲ 2019 ਤੋਂ ਖੋਜ ਵੀ ਠੱਪ

ਡਾ. ਸਤਪਥੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਹਤ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਈ ਸਿਹਤਕਰਮੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕੌਣ ਸੀ ਗੈਸ ਰਿਸੀ ਸੀ। ਇਲਾਜ ਕੋਹ ਕਾ ਸਿਖਲਾਈ ਅਧੂਰਾ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਾਈਨਸਾਈਡ ਜਹਰ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਥਾਯੋਸਫੇਟ ਦਾ ਟੀਚਾ ਸਾਰੇ ਪੀੜਿਤਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਸਥਿਤੀ ਬਦਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2019 ਕੇ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਗੈਸ ਪੀੜਿਤਾਂ ਦੀ ਕੌਮ ਪਰ ਖੋਜ ਵੀ ਲਗਭਗ ਠਪ ਹੈ।