Bhakhra Sindoor: ਕੀ ਹੈ ਬਿਹਾਰ ਦੀ 'ਭਖਰਾ ਸਿੰਦੂਰ' ਦੀ ਰਸਮ? ਜਾਣੋ ਇਸਦਾ ਮਹੱਤਵ

ਧਰਮ ਡੈਸਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ। ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਮਿਥਿਲਾ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ 'ਭਖਰਾ ਸਿੰਦੂਰ' ਦੀ ਰਸਮ ਨਾ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਵਿਧਾਨ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਨਵ-ਵਿਆਹੇ ਜੋੜੇ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸੌਭਾਗ, ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਰਸਮ ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਅਮੀਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਨਿਭਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਓ ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਭਖਰਾ ਸਿੰਦੂਰ (Bhakhra Sindoor) ਦੀ ਰਸਮ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ।

ਕੀ ਹੈ ਭਖਰਾ ਸਿੰਦੂਰ?

ਭਖਰਾ ਸਿੰਦੂਰ ਬਿਹਾਰ (Bhakhra Sindoor Tradition) ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮਿਥਿਲਾ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਸਮ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਸਿੰਦੂਰ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਅਨੋਖਾ ਵਿਧਾਨ ਹੈ ਜੋ ਸਿੰਦੂਰਦਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਖਾਸ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਬਿਹਾਰ, ਝਾਰਖੰਡ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੰਦੂਰਦਾਨ ਲਈ ਸੰਤਰੀ (Orange) ਅਤੇ ਗੁਲਾਬੀ (Pink) ਰੰਗ ਦੇ ਸਿੰਦੂਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਭਖਰਾ ਸਿੰਦੂਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਸਾਰੇ ਸ਼ੁਭ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਭਖਰਾ ਸਿੰਦੂਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸੰਤਰੀ/ਪੀਲਾ ਸਿੰਦੂਰ: ਇਸ ਸਿੰਦੂਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸੌਭਾਗ, ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਗੁਲਾਬੀ ਸਿੰਦੂਰ: ਇਹ ਸਿੰਦੂਰ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਉਤਸਵ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਜੋ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੀਵਨ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਲਾੜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਭਤਾ, ਸੌਭਾਗ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਕਦੇ ਕਮੀ ਨਾ ਹੋਵੇ।

'ਭਖਰਾ' ਦਾ ਮਤਲਬ

ਸਿੰਦੂਰ ਦੇ ਰੰਗ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਭਖਰਾ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਸ ਰਸਮ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਰਸਮ ਵਿੱਚ ਲਾੜਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਭਾਂਡੇ ਤੋਂ ਸਿੰਦੂਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਛੇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲਾੜਾ ਇਸ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਸਿੰਦੂਰ ਨੂੰ ਲਾੜੀ ਦੀ ਮਾਂਗ 'ਚ ਭਰਦਾ ਹੈ।

ਭਖਰਾ ਸਿੰਦੂਰ ਰਸਮ ਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਵ (Bhakhra Sindoor Significance In Bihar)

ਭਖਰਾ ਸਿੰਦੂਰ ਦੀ ਰਸਮ ਨੂੰ ਬੇਹੱਦ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ:

ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ - ਇਸ ਰਸਮ ਨੂੰ ਅਟੁੱਟ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੀਵਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਛੇਕ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਸਿੰਦੂਰ ਲਗਾਉਣ 'ਤੇ ਇਹ ਤੈਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲਾੜੇ-ਲਾੜੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਾਹਰੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਜਾਂ ਬੁਰੀ ਨਜ਼ਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਾ ਹੋਵੇ।

ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ: ਸਿੰਦੂਰ ਨੂੰ ਮਾਤਾ ਲਕਸ਼ਮੀ ਤੇ ਦੇਵੀ ਪਾਰਵਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਖਾਸ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਸਿੰਦੂਰ ਲਗਾਉਣ ਨਾਲ ਈਸ਼ਵਰ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਘਰ ਵਿੱਚ ਧਨ-ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।

ਪਵਿੱਤਰਤਾ: ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿੰਦੂਰ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਭਰਨ 'ਤੇ ਇਹ ਲਾੜੇ-ਲਾੜੀ ਦੇ ਵਿਆਹੁਤਾ ਬੰਧਨ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਅਤੇ ਗੁਪਤਤਾ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

ਡਿਸਕਲੇਮਰ: ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਉਪਾਅ/ਲਾਭ/ਸਲਾਹ ਅਤੇ ਕਥਨ ਸਿਰਫ਼ ਆਮ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਹਨ। ਦੈਨਿਕ ਜਾਗਰਣ ਅਤੇ ਜਾਗਰਣ ਨਿਊ ਮੀਡੀਆ ਇੱਥੇ ਇਸ ਲੇਖ ਫੀਚਰ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਾਧਿਅਮਾਂ/ਜੋਤਸ਼ੀਆਂ/ਪੰਚਾਂਗ/ਪ੍ਰਵਚਨਾਂ/ਮਾਨਤਾਵਾਂ/ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥਾਂ/ਦੰਦ ਕਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਲੇਖ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਸੱਚ ਜਾਂ ਦਾਅਵਾ ਨਾ ਮੰਨਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਵੇਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ। ਦੈਨਿਕ ਜਾਗਰਣ ਅਤੇ ਜਾਗਰਣ ਨਿਊ ਮੀਡੀਆ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਹਨ।