ਕਿਵੇਂ ਫਟਦੇ ਹਨ ਬੱਦਲ, ਸਿਰਫ਼ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਚ ਹੀ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੈ
By Neha diwan
2025-06-30, 15:28 IST
punjabijagran.com
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁੱਲੂ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਬੱਦਲ ਫਟਣ ਨਾਲ ਭਿਆਨਕ ਹੜ੍ਹ ਵਰਗੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ। IMD ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਵਾਪਰੀ। ਹਰ ਸਾਲ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਦਲ ਫਟਣ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਬੱਦਲ ਫਟਣ ਵਰਗੀ ਘਟਨਾ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਦਲ ਫਟਣ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦੈ ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬੱਦਲ ਫਟਣ ਸਿਰਫ਼ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ? ਬੱਦਲ ਕਿਵੇਂ ਫਟਦੇ ਹਨ।
ਬੱਦਲ ਕਿਵੇਂ ਫਟਦੇ ਹਨ
ਲੋਕ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਦਲਾਂ ਦਾ ਢੇਰ ਅਚਾਨਕ ਗੁਬਾਰੇ ਵਾਂਗ ਫਟਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੜ੍ਹ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਬੱਦਲ ਫਟਣ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਤਕਨੀਕੀ ਸ਼ਬਦ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਮਝੀਏ, ਤਾਂ ਜਦੋਂ ਵੀ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ 100mm ਤੱਕ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬੱਦਲ ਫਟਣਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ
ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ 12 ਤੋਂ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਬੱਦਲ ਫਟਣਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੇਜ਼ ਬਾਰਿਸ਼ ਕਾਰਨ ਹੜ੍ਹ ਵਰਗੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬੱਦਲ ਫਟਣਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਿਉਂ ਫਟਦੇ ਹਨ?
ਤੁਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਦਲ ਫਟਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਬੱਦਲ ਹਵਾ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਘਣਤਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੱਦਲ ਫਟਣ ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸੁਣਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀਆਂ। ਮਾਨਸੂਨ ਵਿੱਚ, ਘੱਟ ਦਬਾਅ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਅਤੇ ਨਮੀ ਵਾਲੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਵਧਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ, ਬੱਦਲ ਫਟਣ ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਬਹੁਤ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ
ਜਦੋਂ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਬੱਦਲ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਰੁਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਬੱਦਲ ਫਟਣ ਵਰਗੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਬੱਦਲਾਂ ਦੀ ਘਣਤਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਬੱਦਲ ਅਕਸਰ ਉਦੋਂ ਫਟਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਨਮੀ ਜਾਂ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਬੱਦਲਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਰੁਕਾਵਟ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ 'ਚ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਪੈਰਾਸ਼ੂਟ
Read More