ਕੀ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਵੀ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਕਾਰਟੂਨ ਤਾਂ ਜਾਣ ਲਓ ਨੁਕਸਾਨ


By Neha diwan2025-06-06, 11:49 ISTpunjabijagran.com

ਕਾਰਟੂਨ

ਕਾਰਟੂਨ ਹਰ ਬੱਚੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਬੱਚੇ ਕਾਰਟੂਨ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਵੱਡੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮਾਪੇ ਖੁਦ ਵੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਰਟੂਨ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਕੁਝ ਬੱਚੇ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜੋ ਕਾਰਟੂਨ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਾਣਾ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ।

ਟੀਵੀ ਜਾਂ ਮੋਬਾਈਲ

ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਟੀਵੀ ਜਾਂ ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਾਰਟੂਨ ਦੇਖਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ 5 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਉਸਦੇ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਦਿਮਾਗ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਜੋ ਧਿਆਨ, ਸਵੈ-ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਸੋਚਣ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਕਾਰਟੂਨ ਦੇਖਦੇ ਸਮੇਂ, ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼, ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਅਜੀਬ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਤੇਜਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬੱਚੇ ਦਾ ਦਿਮਾਗ ਹਰ ਸਮੇਂ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ

ਸਿਰਫ਼ 9 ਮਿੰਟ ਲਈ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਾਲਾ ਕਾਰਟੂਨ ਦੇਖਣ ਨਾਲ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸੋਚਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ 'ਤੇ ਬੁਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਚਿੜਚਿੜੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ

ਇਹ ਕਾਰਟੂਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੈੱਟ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਸਭ ਕੁਝ ਤੁਰੰਤ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਜਲਦੀ ਭਟਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਚਿੜਚਿੜੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚਣ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਬੋਲਣਾ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ

ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਾਰਟੂਨ ਦੇਖਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਬੋਲਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੋਲਣਾ ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕਾਰਟੂਨ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪਾਸੜ ਚੱਲਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ।

ਅਸਲ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਦੂਰੀ

ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਅਸਲ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਕ੍ਰੀਨ 'ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬੱਚੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੇਖਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੇ।

ਸਕ੍ਰੀਨ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੀਂਦ 'ਤੇ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ, ਸ਼ਾਂਤ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਆਉਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ।

ਜੇ ਸਾਹ ਲੈਣ 'ਚ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਤਕਲੀਫ਼ ਤਾਂ ਖੁਰਾਕ 'ਚ ਖਾਓ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ