ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਧਿਆਨ ਹੀ ਜੀਵਨ ਹੈ ਤੇ ਜੀਵਨ ਹੀ ਧਿਆਨ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਧਿਆਨ ਦੀ ਕਮੀ ਹੀ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅੰਤ ਹੈ, ਜੀਵਨ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਹੈ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਗ਼ੌਰ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਹੈ?

ਅਸਲ ਵਿਚ ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਦ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਸਾਂਝ ਹੈ। ਮੋਗੇ ਡੀ ਐੱਮ ਕਾਲਜ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਬਾਈ ਸ਼ਾਦ ਦਾ ਨਾਵਲ 'ਕੁੱਤਿਆਂ ਵਾਲੇ ਸਰਦਾਰ' ਪੜ੍ਹਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਭਗਤ ਨਾਮਦੇਵ ਜੀ ਪਹਿਲੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਤੋਂ ਲਗਪਗ 200 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਮਾਜ 'ਚ ਜਾਤਾਂ-ਪਾਤਾਂ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਸੀ। ਉੱਚੀ ਜਾਤ ਵਾਲੇ ਕਥਿਤ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਤ੍ਰਿਸਕਾਰ ਕਰਦੇ ਸਨ।

ਸਰਬ ਸਮਰੱਥ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਰ ਰੂਪ ਵਿਚ ਆਉਣ ਲਈ ਵਸੂਦੇਵ ਅਤੇ ਦੇਵਕੀ ਨੂੰ ਚੁਣਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸੇ ਲਈ ਵੀ ਪਰਮ ਸੌਭਾਗ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਦੇਖੋ ਕਿ ਦੇਵਕੀ ਆਪਣੇ ਹੀ ਭਰਾ ਦੁਆਰਾ ਪਤੀ ਸਹਿਤ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੰਸ ਦੁਆਰਾ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਆਪਣੇ ਦੂਜੇ ਛੇ ਬੇਟਿਆਂ ਦਾ ਕਤਲ ਹੁੰਦਾ ਦੇਖਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਈ।

ਸਿਰਫ਼ ਤੁਹਾਡੀ ਆਵਾਜ਼ 'ਤੇ ਇਹ ਅਸਿਸਟੈਂਟ ਟੀਵੀ ਦਾ ਚੈਨਲ ਬਦਲਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਤੁਹਾਡਾ ਪਸੰਦੀਦਾ ਗਾਣਾ ਤਕ ਚਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਫੋਨ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਬੇਹੱਦ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਏਲੇਕਸਾ, ਗੂਗਲ ਹੋਮ ਅਤੇ ਸਿਰੀ ਵਰਗੇ ਡਿਜੀਟਲ ਅਸਿਸਟੈਂਟ ਜਾਸੂਸੀ ਦਾ ਜ਼ਰੀਆ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਵਿਅਕਤੀ, ਸਮਾਜ, ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਹੋਵੇ। ਸਿੱਖਿਆ ਜੀਵਨ ਦੀ ਖਿੱਚ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਖਿੱਚ ਵੀ ਲਿਆਵੇ। ਸਾਡੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਚ ਸੁੰਦਰਮ, ਸ਼ਿਵਮ, ਸੱਤਿਅਮ ਦਾ ਰੂਪ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

80 ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕ 1 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਲਾਈਫ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਂ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੱਤਰ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਹੀ 80 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਪੈਨਸ਼ਨਭੋਗੀ ਪਹਿਲੀ ਤੋਂ 30 ਨਵੰਬਰ ਤਕ ਇਹ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਜਦ ਤਕ ਮਨ ਮਨਮਰਜ਼ੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਤਕ ਮਨੁੱਖ ਭਟਕਦਾ ਹੈ। ਮਨ ਸਹੀ ਪਾਸੇ ਲੱਗਦਿਆਂ ਹੀ ਸਭ ਪ੍ਰਪੰਚ ਮਿਟਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਜਾਗਣ ਤੇ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਅਵਸਥਾ 'ਚ ਮਨ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪ੍ਰਪੰਚ ਵਿਚ ਭਟਕਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਸਿਆਣੇ ਆਖਦੇ ਨੇ ਕਿ ਮਾੜੇ ਬੰਦੇ ਵਿਚ ਵੀ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਗੁਣ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਦੇ-ਕਦੇ ਉੱਪਰੋਂ ਚੰਗਾ ਦਿਸਣ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ ਵਿੱਚੋਂ ਬੜਾ ਗੰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ 'ਚ ਸੂਰਤਾਂ ਤੇ ਮੂਰਤਾਂ 'ਚ ਪਿਆਰ ਹੋਵੇ, ਮਾਸੂਮੀਅਤ ਹੋਵੇ, ਸਾਦਗੀ ਹੋਵੇ ਸੋਚਾਂ, ਖ਼ਿਆਲਾਂ ਤੇ ਜਜ਼ਬਿਆਂ 'ਚ ਤਾਜ਼ਗੀ ਹੋਵੇ।

ਜੀਵਨ ਦੇ ਨਾਲ ਖ਼ਾਹਿਸ਼ਾਂ, ਕਾਮਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਮੀਦਾਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹੀ ਹਨ ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਸੁਖੀ ਜੀਵਨ ਲਈ ਸਾਡੀ ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ 'ਤੇ ਕਿਤੇ ਤਾਂ ਵਿਰਾਮ ਲੱਗਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇੱਛਾ ਦੇ ਵੇਗ ਵਿਚ ਵਿਰਾਮ ਨੂੰ ਹੀ ਸਬਰ ਦਾ ਨਾਂ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਮੇਰੇ ਵਿਚ ਵੀ ਬੁੱਧੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਤਬਦੀਲੀ ਆ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਹੁਣ ਮੈਂ ਸਤਿਕਾਰ ਵਜੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਵੱਲ ਝੁਕਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਪਰ ਵੱਡਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦਾ ਮੈਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਫਤਿਹ ਬੁਲਾ ਦੇਣਾ ਮੈਨੂੰ ਅੰਦਰੋਂ ਦੁਖੀ ਕਰ ਦਿੰਦਾ।

ਸਾਲ 1994 ਉਹ ਸਾਲ ਹੈ ਜਦੋਂ ਐਸ਼ਵਰਿਆ ਰਾਏ ਬੱਚਨ ਨੇ 'ਮਿਸ ਵਰਲਡ' ਦਾ ਖ਼ਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ ਤੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਹਾਲੇ ਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਮਿਸ ਵਰਲਡਜ਼ 'ਚੋਂ ਇਕ ਹੈ। ਐਸ਼ਵਰਿਆ ਪਹਿਲੀ ਅਜਿਹੀ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਅਦਾਕਾਰਾ ਤੇ ਦੂਸਰੀ ਭਾਰਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਇਹ ਖ਼ਿਤਾਬ ਆਪਣੇ ਨਾਂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਰਿਤਾ ਫਾਰੀਆ ਨੇ 1966 'ਚ ਇਹ ਖ਼ਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਫਿਲਮਾਂ 'ਚ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ ਸੀ।

ਨਾਬਾਲਗ ਬੱਚੀ ਨਾਲ ਜਬਰ ਜਨਾਹ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਐਡੀਸ਼ਨਲ ਸੈਸ਼ਨ ਜੱਜ ਨੀਲਮ ਅਰੋੜਾ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਕਰਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਉਮਰ ਕੈਦ ਸਮੇਤ 70 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਜੁਰਮਾਨੇ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਹੈ।

ਦਿਵਿਆ ਜਯੋਤੀ ਜਾਗਿ੍ਤੀ ਸੰਸਥਾਨ ਵੱਲੋਂ ਕਰਵਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਪੰਜ ਰੋਜ਼ਾ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਕਥਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਸਾਧਵੀ ਗਰਿਮਾ ਭਾਰਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ਚਰਿਤਮਾਨਸ 'ਚ ਪ੍ਰਭੂ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ਜੀ ਦੀ ਕਥਾ ਨੂੰ ਗੋਸਵਾਮੀ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਨੇ ਬੜੇ ਰੌਚਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਜਿਹੜੇ ਸਹੀ ਫ਼ੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੇ ਜਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਸ਼ਸੋਪੰਜ ਵਿਚ ਪਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਜਿੱਥੇ ਆਪਣਾ ਕੀਮਤੀ ਸਮਾਂ ਨਸ਼ਟ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵਿਚ ਵੀ ਦੇਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਜ਼ਿੰਬਾਬਵੇ ਦੀ ਇਕ ਸਕੂਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਮਗਰਮੱਛ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਤੇ ਉਹ ਉਸ ਦੀ ਪਿੱਠ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਈ। ਮਹਿਜ਼ ਨੌਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੀ ਇਸ ਬੱਚੀ ਨੇ ਮਗਰਮੱਛ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਮਸਲਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੀ ਸਹੇਲੀ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾ ਲਈ।

ਸੰਮੋਹਨ ਵਿੱਦਿਆ ਪ੍ਰਤੀ ਵਧੇਰੇ ਕਰ ਕੇ ਲੋਕ ਡਰ ਜਾਂ ਸ਼ੰਕਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਸਿਨੇਮਾ ਅਤੇ ਟੀਵੀ 'ਚ ਦਿਖਾਈ ਗਈ ਇਸ ਦੁਰਵਰਤੋ ਹੈ।

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਵਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ਼ (69) ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਹੁਤ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਲੇਟਲੈਟਸ ਕਾਊਂਟ ਘੱਟ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਲੋਕ ਦਾਨਵ ਸਮਝਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾੜੀਆਂ ਬਿਰਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਹੀ ਰਾਵਣ ਦਾ ਨਾਸ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਆਤਮ-ਬਲ ਇੰਨਾ ਡਿੱਗਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਕੋਈ ਆਮ ਵਿਅਕਤੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਲਕਾਰੇ ਤਾਂ ਇਹ ਖ਼ੌਫ਼ਜ਼ਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਸੀਨੀਅਰ ਸਟਾਫ ਰਿਪੋਰਟਰ, ਜਲੰਧਰ : ਸੰਸਕਾਰ ਹੀ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮਰਿਆਦਾ 'ਚ ਜਿਊਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਮਰਿਆਦਾ 'ਚ ਰਹਿ ਕੇ ਜੀਵਨ 'ਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸੁੱਖਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਕੁਝ ਅੱਡਰਾ ਜਿਹਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਰੇ ਆਪਣੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ, ਇਹ ਹੀ ਸਾਡੀ ਨੀਂਹ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਦੀ ਨੀਂਹ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰੁੱਖ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਵਜੋਂ ਫੈਲਦਾ ਹੈ।