ਸਰਕਾਰ ਮੁਤਾਬਕ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਕੈਬਨਿਟ ਦੀ ਕੋਈ ਵੀ ਮੀਟਿੰਗ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਤੇ ਹੁਣ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਵਿਚ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।

ਉਸ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਅਤੇ ਉਹ ਸਭ ਨੂੰ ਸੱਚੀ-ਸੁੱਚੀ ਕਿਰਤ ਕਰਨ, ਨਾਮ ਜਪਣ ਅਤੇ ਵੰਡ ਛਕਣ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ।

ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਲੰਗਰ ਲਾਉਣ ਵੇਲੇ ਕੇਵਲ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਹੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ਰੂਰਤ ਤਾਲਮੇਲ ਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕੇ ਕਿ ਕਿਹੜੀ ਥਾਂ, ਕਿਹੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ, ਅਸਲ 'ਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਜੇ ਅਸਲ 'ਚ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੀਆਂ ਫੈਕਟਰੀਆਂ 'ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਆਏ ਸਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੁਰਘਟਨਾਵਾਂ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਮਿਲਣ?

ਹੁਣ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਝੂਠ ਜਾਣ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਆਲਮੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਇਮਰਾਨ ਖ਼ਾਨ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਹਾਰਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਿਹਾ। ਮਕਬੂਜ਼ਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਗਿਲਗਿਤ ਅਤੇ ਬਾਲਟਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਲੋਕ ਭੁੱਖਮਰੀ ਅਤੇ ਗ਼ੁਰਬਤ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਨ।

ਕਈ ਵਾਰ ਮੌਕੇ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਬੋਲੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਫਤਵੇ ਜਾਰੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਜੇ ਉਸ ਵਕਤ ਉਸ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਲੋਕ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਣ, ਉਹ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਅਜਿਹੇ ਬੇਤੁਕੇ ਫ਼ੈਸਲਿਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਝੁਕਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਇਸ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਦਸ਼ਾ ਹੋਰ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰੋਂ ਨਸ਼ਾ ਬੜੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਸੂਬੇ ਵਿਚ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਇਸ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਉਣੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ।

ਦੁਪਾਸੜ ਅਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਸੰਵਾਦ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਵਿੱਦਿਅਕ ਮਹੱਤਤਾ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਹਾਰੇ ਹਿੰਦੂ-ਮੁਸਲਮਾਨ, ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਦੇ ਭਟਕੇ ਹੋਏ ਲੋਕ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ

ਚਿੱਟੀ ਦਸਤਾਰ ਅਤੇ ਚਿੱਟੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਵਿਚ ਇਸ ਨੇਕ ਰੂਹ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣਾ ਔਖਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਇਨਸਾਨ ਨੇ ਕਣਕਾਂ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਨਾਲ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਪੇਟ ਭਰਿਆ।

ਕੀ ਪਕਿਸਤਾਨ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਵੱਖਵਾਦੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?

ਸੂਬੇ ਦੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੇ ਕਾਲਜਾਂ 'ਚ ਹਰ ਸਾਲ ਸੀਟਾਂ ਖ਼ਾਲੀ ਰਹਿ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਟੈਕਨੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਤਾਂ ਐੱਮਏ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ।

ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਦਿਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦਿਲ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਅੰਗ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਜੀਵਤ ਰਹਿਣਾ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਹੈ।

ਅਯੁੱਧਿਆ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਸਾਲਸੀ ਦੀ ਮੰਗ ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਲਈ ਹੈਰਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਕਿ ਇਹ ਉਦੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਦ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸੁਣਵਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ-ਇਕ ਮੈਂਬਰ ਹੀ ਅੱਗੇ ਆਇਆ ਹੈ।

ਪਾਕਿ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਾਂਗ ਇਮਰਾਨ ਵੀ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਕਠਪੁਤਲੀ ਹੀ ਹਨ। ਪਾਕਿ ਦੀ ਇਹ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉੱਥੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਕੁਰਸੀ 'ਤੇ ਬੈਠਦਾ ਹੀ ਉਹ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਬੋਲੀ ਬੋਲਦਾ ਹੈ।

ਜਦ ਰੱਸੀ ਟੁੱਟ ਗਈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਹੀ ਸੁੱਟ ਕੇ ਮੋਟਾ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਡੰਡਿਆਂ ਨਾਲ ਉਦੋਂ ਤਕ ਕੁੱਟਦਾ ਰਿਹਾ ਜਦ ਤਕ ਉਹ ਥੱਕ-ਟੁੱਟ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਸਵਾਲ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਹੈ?

ਉਹ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਵੀ ਭੀੜ 'ਤੇ ਭਾਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਮਰ ਕੇ ਵੀ ਜਿਊਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਲਈ ਰਾਹ ਦਸੇਰੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਿਸਾਲਾਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੀ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨੀ ਕੇ. ਕਸਤੂਰੀਰੰਗਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ 'ਚ 9 ਮੈਂਬਰੀ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਤਿਆਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤੀਜੀ ਕੌਮੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਦਾ ਖਰੜਾ ਮਹਿਜ਼ ਅੰਕੜਿਆਂ, ਹਵਾਲਿਆਂ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਰਾਇਸ਼ੁਮਾਰੀ ਤੋਂ ਵਿਹੂਣਾ ਹਵਾ 'ਚ ਲਟਕਦਾ ਸ਼ਬਦੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇਕ ਸ਼ਾਮ ਜਦ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਚਾਲੂ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਇਕ ਤਸਵੀਰ ਨੇ ਮੇਰਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ। ਇਸ ਵਿਚ ਪੰਜਾਹ-ਸੱਠ ਅਵਾਰਾ ਪਸ਼ੂ ਬਿਲਕੁਲ ਸੜਕ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸਨ।

ਆਦਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ, ਬੁੱਧੀ ਦੀ ਨਿਰਮਲਤਾ ਤੇ ਵਧੀਆ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਸਬੂਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

ਜੌਹਨ ਮੇਨਾਰਡ ਕੀਂਸ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਨਾਮੀ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੀ। 1929 'ਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਗ੍ਰੇਟ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਯਾਨੀ ਮਹਾਮੰਦੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਪੈਰਾਡਾਕਸ ਆਫ ਥ੍ਰਿਫਟ ਯਾਨੀ ਕਿਫ਼ਾਇਤ ਦੇ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।