ਜੇਐੱਨਐੱਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਦਿੱਲੀ ਨਗਰ ਨਿਗਮ (MCD) ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਹੁਮਤ ਵਾਲੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਕੌਂਸਲਰ ਨੂੰ ਮੇਅਰ ਬਣਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਮੇਅਰ ਦੀ ਚੋਣ ਸਿੱਧੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਇਸ ਲਈ ਜਿਹੜੇ ਕੌਂਸਲਰ ਚੁਣੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਮੇਅਰ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਸਾਲ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ਮੇਅਰ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ
ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸਾਰੇ ਕੌਂਸਲਰਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਮੇਅਰ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਐੱਮਸੀਡੀ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚੋਂ, ਪਹਿਲਾ ਸਾਲ ਮਹਿਲਾ ਕਾਰਪੋਰੇਟਰ ਲਈ ਰਾਖਵਾਂ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਤੀਜਾ ਸਾਲ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟਰ ਲਈ ਰਾਖਵਾਂ ਹੈ। ਬਾਕੀ ਰਹਿੰਦੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਰਗ ਅਤੇ ਜਾਤੀ ਦਾ ਕੌਂਸਲਰ ਮੇਅਰ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਮਿਊਂਸੀਪਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਐਕਟ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਮੇਅਰ ਅਤੇ ਡਿਪਟੀ ਮੇਅਰ ਦੀ ਚੋਣ ਹਰ ਸਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ 'ਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਬੈਠਕ 'ਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਦਸੰਬਰ ਵਿਚ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਮਤ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗਾ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਦਨ ਦੀ ਬੈਠਕ ਬੁਲਾਏਗੀ। ਸਦਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਬੁਲਾਏ ਜਾਣ 'ਤੇ ਮੇਅਰ ਦੀ ਚੋਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ, ਜਿਸ 'ਚ ਮੇਅਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਉਪ ਰਾਜਪਾਲ ਸਦਨ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮੇਅਰ ਦੀ ਚੋਣ ਹੋਣ ਤੱਕ ਹਾਊਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੇਅਰ ਦੀ ਚੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੇਅਰ ਡਿਪਟੀ ਮੇਅਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਚੋਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰੀ
ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨਾਂ ਨਿਗਮਾਂ ਦੇ ਏਕੀਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 22 ਮਈ, 2022 ਤੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਸ਼ਵਨੀ ਕੁਮਾਰ ਮੇਅਰ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਉਹ ਸਦਨ ਦੀ ਬੈਠਕ ਹੋਣ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ। ਯਾਨੀ ਉਹ ਮੀਟਿੰਗ ਦੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਰਹੇਗਾ।
ਸਰਵਉੱਚ ਹੈ ਹਾਊਸ
ਦਿੱਲੀ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਵਿੱਚ ਸਦਨ ਸਰਵਉੱਚ ਹੈ। ਸਦਨ ਦੇ ਬਹੁਮਤ ਵੱਲੋਂ ਜੋ ਵੀ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਨਿਗਮ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਨਿਗਮ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਤਬਾਦਲੇ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਨਿਗਮ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਕੋਲ ਹੈ ਪਰ ਡੈਪੂਟੇਸ਼ਨ ’ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹਾਊਸ ਕੋਲ ਹੈ।
ਡੈਪੂਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਲਈ ਨਿਗਮ ਨੂੰ ਸਦਨ ਤੋਂ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਲੈਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 5 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਨਿਗਮ ਨਿਗਮ ਖੁਦ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਪਰੋਕਤ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਦਨ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਕਾਂਗਰਸ ਵੀ ਨਿਗਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ
ਮੇਅਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਕਿਆਸ ਅਰਾਈਆਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ (ਆਪ) ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਾਂਗਰਸ ਵੀ ਨਿਗਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸੰਭਾਵੀ ਮੇਅਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੀ ਅਟਕਲਾਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਨਿਯਮਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਦਿੱਲੀ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਮੇਅਰ ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਰਜਨੀ ਅੱਬੀ ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਮਹਿਲਾ ਮੇਅਰ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਉਸ ਨੇ ਨਿਗਮ ਚੋਣਾਂ ਨਹੀਂ ਲੜੀਆਂ। ‘ਆਪ’ ਵਿੱਚ ਮੇਅਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਮਹਿਲਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਪ੍ਰੋਮਿਲਾ ਗੁਪਤਾ, ਮਹਿਲਾ ਇਕਾਈ ਦੀ ਸੂਬਾ ਕਨਵੀਨਰ ਨਿਰਮਲਾ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਆਗੂ ਕੈਪਟਨ ਸ਼ਾਲਿਨੀ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਂ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਭਾਜਪਾ ਵਿੱਚ ਮੇਅਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਸੰਭਾਵਿਤ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਦਿੱਲੀ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੇਅਰ ਕਮਲਜੀਤ ਸਹਿਰਾਵਤ, ਭਾਜਪਾ ਆਗੂ ਰੇਖਾ ਗੁਪਤਾ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਮੇਅਰ ਨੀਮਾ ਭਗਤ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਹੈ।
Posted By: Jagjit Singh
Copyright © 2023 Jagran Prakashan Limited.