ਅੱਜ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਸਾਡੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਸਵੇਰ ਦੇ ਅਲਾਰਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਤ ਹੋਣ ਤੱਕ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਾਡੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਉੱਠਦਾ ਹੈ: ਕੀ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ?

ਲਾਈਫਸਟਾਈਲ ਡੈਸਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ। ਅੱਜ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਸਾਡੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਸਵੇਰ ਦੇ ਅਲਾਰਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਤ ਹੋਣ ਤੱਕ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਾਡੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਉੱਠਦਾ ਹੈ: ਕੀ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਆਮ ਹੈ, ਪਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੱਚਾਈ ਕੁਝ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਆਓ ਇਸ ਬਾਰੇ ਡਾ. ਤਰੰਗ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਤੋਂ ਜਾਣੀਏ।
ਮੋਬਾਈਲ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਕਿੰਨਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ?
ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਰੇਡੀਓ ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀ (RF) ਸਿਗਨਲ ਛੱਡਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੈਰ-ਆਇਨਾਈਜ਼ਿੰਗ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ (non-ionizing) ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਜਾਂ FM ਰੇਡੀਓ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਡੀਐਨਏ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਭਾਵ ਇਹ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ।
ਇਸਦੇ ਉਲਟ ਜਿਵੇਂ ਕਿ X-ray, CT Scan, ਜਾਂ UV Rays, ਵਰਗੀ ਆਇਨਾਈਜ਼ਿੰਗ (ionizing) ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ DNA ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਬੂਤ ਹਨ।
ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੀਤੀ ਗਈ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਠੋਸ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਅਧਿਐਨ ਜਾਰੀ ਹਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ।
ਤਾਂ ਫਿਰ ਹੋਰ ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹਨ
ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਕਈ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ:
ਲਗਾਤਾਰ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਿਰ ਦਰਦ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ
ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੀ ਨੀਲੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੀਂਦ ਦੇ ਹਾਰਮੋਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ
ਧਿਆਨ ਭੰਗ ਹੋਣਾ, ਤਣਾਅ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਥਕਾਵਟ
ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ।
ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ?
ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਸਧਾਰਨ ਉਪਾਅ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ:
ਕਾਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਈਅਰਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ਤਾਂ ਜੋ ਫ਼ੋਨ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੇ।
ਸੌਂਦੇ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬਿਸਤਰੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖੋ। ਇਸਨੂੰ ਕਮਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚਾਰਜ ਕਰਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੈ।
ਸਕ੍ਰੀਨ ਟਾਈਮ ਸੀਮਤ ਕਰੋ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਦਿਨ ਦੌਰਾਨ ਫ਼ੋਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸਮਾਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰੋ—ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖਾਣੇ ਦੌਰਾਨ, ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੌਰਾਨ, ਜਾਂ ਸੌਣ ਤੋਂ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਪਹਿਲਾਂ।
ਡਰ ਨਹੀਂ, ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਜ਼ਰੂਰੀ
ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਅਜੇ ਤੱਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਫ਼ੋਨ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ।